Biofizika kitob yangisi 2013. doc


Download 2.18 Mb.
Pdf ko'rish
bet44/116
Sana14.09.2023
Hajmi2.18 Mb.
#1678267
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   116
Bog'liq
BIOFIZIKA (1)

P
Cl
P
Na
P
K
P
n
F
RT
Cl
i
Na
i
K
i
Cl
Na
K
l
ϕ
(5,28) 
Bunda 

ϕ
membranadagi potensiallar farqi, 

i
P
ionlar o’tkazuvchanligi, 
0
va 
i
indekslar ionlarning tashqi 
)
0
(
va ichki muhitdagi konsentrasiyasi. (5.28) 
tenglama Goldman – Xojkin – Kats tenglamasi deb ataladi. 
U membranadagi elektr potensiali membrananing ikki tomonidagi ionlar 
konsentrasiyasidagi farq va ular o’tkazuvchanlik koeffisiyentlari turlicha ekanligi 
bilan belgilanishini ko’rsatadi. Ushbu tenglamaga ko’ra, membrana potensialiga 
eng ko’p ta’sirini katta o’tkazuvchanlik koeffisiyentiga ega bo’lgan ion ko’rsatadi. 
Tajribalarda bu xulosa to’g’ri ekanligi isbotlandi. 
(5.27) tenglamada 
J
ikkita oqim, ichkariga yo’nalgan 
i
j
va tashqariga 
yo’nalgan 
0
j
oqimlar yig’indisidan iborat. Bu oqimlar quyidagi tenglamalar bilan 
ifodalanadi: 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com


90





 Ζ



Ζ
=
RT
F
c
RT
P
F
j
i
ϕ
ϕ
exp
1
0
(5.29) 





 Ζ






 Ζ

Ζ
=
RT
F
RT
F
c
RT
P
F
j
i
ϕ
ϕ
ϕ
exp
1
exp
0
(5.30) 
Demak, ikkala oqim membrana potensiali 
ϕ
, elektr zaryadi, ionlar 
konsentrasiyasi va ionlar o’tkazuvchanlik koeffisiyentiga proporsional. Kiruvchi 
oqim 
i
j
membrana tashqarisidagi ionlar konsentrasiyasiga chiziqli bog’liq bo’lib, 
ichki muhitdagi konsentrasiyaga bog’liq emas. O’z navbatida chiquvchi oqim ichki 
muhitdagi konsentrasiyaga bog’liq. (5.29) va (5.30) tenglamalarni bir-biriga 
bo’lsak, Ussing munosabati kelib chiqadi: 





 Ζ
=
RT
F
c
c
i
ϕ
exp
j
j
0
0
i
(5.31) 
Ussing tenglamasining bajarilishi ionlar oqimi faqat konsentrasiyalar 
gradiyenti va elektr maydoni ta’sirida ro’y beradigan passiv ko’chishning 
belgisidir. (5.31) tenglikning bajarilmasligi ionlar ko’chishida aktiv transporti yoki 
ionlar membranadagi tor kanalchalardan diffuziyasi mavjudligidan darak beradi.
j
- ning qiymatini eritmaning kimyoviy tahlili orqali topish mumkin. 
Masalan, 
+
K
ionlar oqimini aniqlash uchun, radioaktiv 
+
K
40
ioni membrananing 
bir tomonidagi eritmaga kiritiladi va membrananing ikkinchi tomoniga bu 
izotopning o’tish tezligi o’lchanadi. 
Aktiv transportda erigan moddalarning molekulalari elektrokimyoviy 
potensialga qarshi ko’chishadi, ya’ni molekulalar konsentrasiyasi kichik bo’lgan 
sohadan katta bo’lgan sohaga, ionlar esa elektr maydoni kuchlanganligiga qarama-
qarshi yo’nalishda ko’chiriladi. 
Bunday ko’chirilish energiya hisobiga amalga oshiriladi. Aktiv transportning 
passiv ko’chishidan muhim farqlari passiv transport tenglamalarini o’zgartirishni 
taqozo etadi. Aktiv transportning ichkariga 

Download 2.18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   116




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling