Bioklimatlik tur-karayot binolari uchun arxitekturay echimlarning shakllanishiga ta’sir etuvchi omillar

Hasan Fathi an'anaviy Misr me'morchiligi 1940-yillar.
Fathy minimal energiya sarfi bilan qulay yashash sharoitlarini yaratishga imkon beradigan texnikaga ishora qilib, Misr me'morchiligini "Kambag'allar uchun arxitektura" deb ataydi. 1963 yilda uning nubiyaliklarning materiallari va texnologiyalarini tavsiflovchi "Kambag'allar uchun arxitektura" kitobi nashr etildi. Sadat dam olish maskanida u Misr me'morchiligining barcha an'anaviy tamoyillarini amalga oshiradi. Fathi o'z binolarida yangi texnologiyalar bilan bog'liq holda Misr me'morchiligining an'anaviy materiallari va usullaridan foydalanadi. Fathi binolarining markaziy qismi yangi shabadaning shimoliy tomoniga qaragan obodonlashtirilgan hovlidir. Ushbu tamoyilga ko'ra, Misrning butun saroy me'morchiligi qurilgan. Yashil joylar tunda binoni sovutadi va kunduzi quyoshdan himoya qiladi. Xonalarga kiradigan havo sovutish uchun taktaboosh deb ataladigan o'simliklar joylashgan ikkita verandadan o'tadi. Magaad balkonlari ham shimol tomonda sovutish uchun tashkil etilgan. Uyingizda ko'plab yarim sharlardan iborat bo'lib, bu binolarning sovishini oshiradi. “Zamonaviy arxitektura muayyan hudud meʼmorchiligining anʼanaviy tamoyillarini hisobga olishi kerak – faqat shu yoʻl bilan yangi arxitektura xalq meʼmorchiligi yutuqlaridan ustun boʻlishi mumkin”6.
Fathi Misr turar-joyi derazalarining kattaligi misolida o'rganilayotgan ob'ektning ekvatordan uzoqligiga qarab arxitektura detallarining o'zgarishini o'rgandi. Arxitektor binoning iqlimini Misr, Eron, Tunisdagi an'anaviy turar-joy binolari hovlilari misolida keltiradi, bu erda hovli "salqin akkumulyator" bo'lib xizmat qiladi, kechasi 10-18 daraja haroratgacha sovib turadi. tushdan keyin quyosh faolligi pasayguncha salqin.
Jle Corbusier va yashil tomlar. Shahar uy sifatida va uy shahar sifatida 1950-yillar.
Jle Korbusier me'morchilik atrofdagi tabiiy landshaftga bo'ysunmasligi kerak, deb hisoblardi, aksincha - tabiat me'morchilikka moslashishi kerak. U binoni tabiatga moslashtirishga harakat qilmadi, aksincha, tabiatni arxitekturaga, shu jumladan bino monolitidagi landshaftli joylarga bo'ysundirdi.
Le Corbusier o'z binolarida obodonlashtirish bilan ekspluatatsiya qilingan tekis tomlardan foydalanadi, yangi "osmon ostidagi hovli" tushunchasini kiritadi. Maisons Jaoul (1952) binoni sovutish uchun yashil tomdan foydalangan. Bu aholi uchun yangi makon yaratadi, hovli funktsiyasini binoning tomiga o'tkazadi. Binolarning sxemalarida yashil balkonlar va dam olish joylari paydo bo'ladi.
Le Korbusier Sharqda ko'p narsalarni qurdi va "Quyosh qonunini" shakllantirdi - binoning yo'nalishining iqlimga, yuqori haroratga bog'liqligi. Men asosiy muammolarni aniqladim: soya, shamollatish, yomg'ir suvi drenaji. Ushbu "Qonun" materiallarni tanlashni, ko'chalarning yo'nalishini belgilab berdi. “Quyosh qonuni”ga ko‘ra, Oliy sud va Villa Shoden binoning haddan tashqari qizib ketishiga yo‘l qo‘ymaydigan “ko‘p qavatli tom” bilan qurilgan. Devor materiallari uchun u monolitik temir-betonni tanlaydi, bu esa xonalarni salqin tutadi. Le Korbusier tarixiy va madaniy kontekstni e'tiborsiz qoldirib, shaharsozlik loyihalariga yangilik kiritadi (Parij 1925, Jazoir 1952), yashil bog'lar bilan o'ralgan ko'p qavatli binolarni taklif qiladi (Plan Voisin). 1926 yilda u "Zamonaviy arxitekturaning beshta boshlang'ich nuqtasi" ni ishlab chiqdi: - uy ustunlarga o'rnatilishi kerak, tabiiy muhit uning ostida davom etishi uchun. Ushbu tamoyil 1930-yillarda Tel-Avivning turar-joy qurilishida faol qo'llanilgan.
2-3 qavatdan o'rta qavatli turar-joy binolarigacha bo'lgan turar-joy binolari ustunlarda joylashgan, birinchi qavatda kirish guruhi mavjud, qolgan joy to'xtash joyi yoki bog' yoki o'yin maydonchasi uchun beriladi;
- uyning tartibi bepul, qo'shimcha yuk ko'taruvchi devorlarsiz bo'lishi kerak - ichki qismlar aholining iltimosiga binoan joylashtirilishi mumkin;
- fasad maketga bo'ysunishi kerak;
- jabhaning majburiy kompozitsion elementi lenta oynasidir. Buning yordamida binolarning yoritilishi yaxshilanadi;
- tom foydalanishga yaroqli bo'lishi kerak, obodonlashtirish bilan. Buning evaziga bino, go'yo, qurilish paytida yo'qolgan ko'katlarni shaharga qaytaradi.
Le Korbusier o'z loyihalarini ishlab chiqishda doimo iqlim sharoitlarini hisobga olgan.