Biolog 10 indd

Tayanch so‘zlar: har xil turga kiruvchi organizmlar orasidagi kurash, bir turga 
kiruvchi organizmlar orasidagi kurash, organizmlarning anorganik tabiatning 
noqulay sharoitlariga qarshi kurashi. 
Savol va topshiriqlar:
1. Nima sababdan organizm qoldirgan nasllarning hammasi voyaga yet maydi?
2. Darvin yashash uchun kurashni necha xilga ajratgan?
3. Yashash uchun kurashning qaysi turi shiddatli bo‘ladi va nima uchun?
4. Har xil turga kiruvchi organizmlar orasidagi kurashga misollar keltiring. 
5. Organizmlarning anorganik tabiatning noqulay sharoitlariga qarshi kurashi qan-
day misollarda aks etadi? 
Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:
1-topshiriq. Jadvalni to‘ldiring.
Yashash uchun kurash turlari
Mohiyati 
Misollar
2-topshiriq. Yashash uchun kurash turlariga keltirilgan misollarga mos ravishda 
«+» ishorasini qo‘ying. 
Misollar
Yashash uchun 
kurash turlari
1
2
3
Sutemizuvchilarda mavsumiy tullash
Qo‘ng‘ir ayiqlarning yashash joyi uchun kurashi
Bug‘doyzorda yorug‘lik uchun kurash
Hayvonlarning qishki uyquga ketishi
Yirtqichlilik
Qushlarning migratsiyasi
Kannibalizm
Bo‘rilar va tulkilarning o‘lja uchun kurashi
O‘rmonda daraxt va butalarning yorug‘lik uchun kurashi
Karam kapalagi qurtining o‘simlik barglari bilan oziqlanishi 
Kulrang kalamush tomonidan qora kalamushlarning siqib chiqarilishi
Gorillalar o‘rtasida gala boshchiligi uchun kurash
Bir kenja turning ikkinchi kenja tur tomonidan siqib chiqarilishi
Jigar qurtining qoramolda parazitlik qilishi
I z o h: 1 – tur ichida kurash; 2 – turlararo kurash; 3 – anorganik tabiatning noqulay sha-
roitlariga qarshi kurash

---

180