Biologik kimyo asoslari

Oqsillarning ikkilamchi, uchlamchi va to’rtlamchi tuzilishi

H

ozirgi vaqtda oqsil molekulalarinig bir yoki bir necha peptid zanjirlaridan tashkil topganligi aniqlanilgan. Oqsil molekulasini peptid bog’lar orqali tuzilganligiga uning birlamchi tuzilishi deyiladi. Oqsil molekulalarida peptid zanjirlar yoki vodorod bog’lar
yoki disulfid bog’lar –C–C– orqali bog’langan bo’ladi. Oqil molekulasining polipeptid zanjirida - aminokislota qoldiqlari ma’lum tartibda joylashadi. Bu oqsil moddalar molekulasi tuzilishining birinchi tartibi yoki oqsillarning birlamchi tuzilish deb ataladi.

O

qsil molekulasining birlamchi tuzilishi ularning hamma xossalarini tushuntirib bera olmaydi. Polipeptid zanjirning fazoda joylanishi alohida ahamiyat kasb etadi. Valent burchaklarga va aminokislota qoldiqlarining o’zaro joylashuviga mos ravishda polipeptid zanjir odatda spiralsimon buralgan bo’ladi. Bu oqsil molekulasi tuzilishining ikkinchi tartibi yoki oqsillarning ikkilamchi tuzilishi deyiladi. CHpiralning mustahkamligi uning qo’shni o’ramlaridagi CO va NH guruhlarorasida vodorod bog’lanishning hosil bo’lishi bilan aniqlanadi.