Biotik va abiotik omillar o'rtasidagi munosabatlar abiotik omillar


Download 28.6 Kb.
bet3/9
Sana18.06.2023
Hajmi28.6 Kb.
#1581890
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
ABIOTIK VA BIOTIK OMILLAR

Ishlab chiqaruvchilar: O'simliklar va suv o'tlarini o'z ichiga olgan ushbu organizmlar abiotik omillarni oziq-ovqatga aylantiradi. Ko'pgina ishlab chiqaruvchilar quyosh energiyasidan suv va karbonat angidrid bilan birga fotosintez deb ataladigan jarayonda foydalanadilar. Buning natijasida ishlab chiqaruvchilar iste'mol qilishi mumkin bo'lgan energiya paydo bo'ladi. Aslida, ishlab chiqaruvchilar avtotroflar deb ham ataladi, chunki ular o'zlarini boqishadi: Yunon tilida "avto" o'zini anglatadi, "troph" esa ozuqa yoki ovqatlanish degan ma'noni anglatadi. Avtotroflar o'zlarining oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun abiotik omillardan foydalanadilar.

Iste'molchilar: Aksariyat iste'molchilar hayvonlardir va ular o'zlari uchun oziq-ovqat ishlab chiqarishmaydi. Buning o'rniga ular oziq-ovqat energiyasini olish uchun ishlab chiqaruvchilarni yoki boshqa iste'molchilarni iste'mol qiladilar. Shuning uchun iste'molchilar heterotroflar deb ham tanilgan: "hetero" boshqacha yoki boshqacha ma'noni anglatadi, chunki ular ozuqalarini o'zlaridan boshqa turlardan oladi. Iste'molchilar o'txo'rlar, yirtqichlar yoki yeyuvchilar bo'lishi mumkin. O'simliklar ishlab chiqaruvchilar bilan oziqlanadi; ularga otlar, fillar va manatlar kabi hayvonlar kiradi. Yirtqichlar boshqa iste'molchilar bilan oziqlanadi. Ular sherlar, bo'rilar va orkalarni o'z ichiga oladi. Qushlar, ayiqlar va omar kabi omnivorlar ham ishlab chiqaruvchilar, ham iste'molchilar bilan oziqlanadi.Parchalagichlar: Bular o'lik o'simliklar va hayvonlardan organik moddalarni hayot uchun zarur bo'lgan uglerod va azot kabi noorganik tarkibiy qismlarga ajratadigan organizmlardir. Keyin noorganik moddalar tuproqqa va suvga qaytib, tsiklni davom ettirib, ishlab chiqaruvchilar tomonidan qayta ishlatilishi mumkin bo'lgan ozuqa moddalari sifatida qaytadi. Parchalanuvchilarga saprotroflar ham deyiladi: yunoncha "saprós" dan yoki chirigan, chunki ular chirigan organik moddalar bilan oziqlanadi. Parchalanuvchilarga misol sifatida bakteriyalar, zamburug'lar, tuproq qurtlari va ba'zi hasharotlar kiradi.

Download 28.6 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling