Bioxilma-xillikni saqlash yo‘lida O‘zA, X. Mamatrayimov

Loyihaning asosiy maqsadi yashash hududida morxo'rni muhofaza qilish, ko'paytirish va foydalanish borasida hamkorlikni rivojlantirishdir.
Ma'lumotnoma (O'zbekiston Respublikasi Qizil Kitobidan, 2-nashr, qayta ishlangan va to'ldirilgan, Toshkent, “Chinor ENK”, 2006):

• 
  Yirik o’txo’r hayvonlar jamg’armasi tomonidan LHF CA / UZ – 002 raqami ostidagi “Morxo’rni yo’qolib ketishdan saqlash” nomli loyiha qabul qilindi va ma’qullandi. Xozirgi kunda mazkur loyihani amalga oshirish jarayoni olib borilmoqda.
  
• 
  Loyihaning asosiy maqsadi yashash hududida morxo’rni muhofaza qilish, ko’paytirish va foydalanish borasida hamkorlikni rivojlantirishdir.
  
• 
  Ma’lumotnoma (O’zbekiston Respublikasi Qizil Kitobidan, 2-nashr, qayta ishlangan va to’ldirilgan, Toshkent, “Chinor ENK”, 2006):
  
• 
  Maqomi. 1(CR): Butunlay yo’q bo’lib ketish arafasida turgan, local tarqalgan kenja tur. TMXI qizil ro’yxatiga kiritilga. [EN], {CR}.
  
• 
  Tarqalishi. Ko’hitong, Boysuntog’, Bobotog’ tog’lari. O’zbekistondan tashqarida: Turkmaniston, Tojikiston, Afg’oniston shimoli. Pokiston, Hindiston, Afg’oniston sharqida – boshqa kenja turlari.
  
• 
  Yashash joylari. Tog’larning tosh-qoyali va siyrak archazorli yonbag’irlari (d.s.b. 1500-2500 m). Yozda baland tog’ (alp) o’tloqlarigacha (d.s.b. 3000 m) ko’tariladi.
  
• 
  Soni. 1950-1970 – yillarda keskin kamayib ketgan, keyinchalik muhofaza choralari tufayli asta-sekin barqarorlashdi. Hozirda taxminan 300-400 donasi mavjud (Ko’hitang t. – 200 tagacha; Boysuntog’ t. – 120 tagacha).
  
• 
  Yashash tarsi. Poda bo’lib yashaydi, mavsumiy ko’chadi. Juftlashish davri – npyabr-dekabrda. Aprel-mayda bolalaydi (1-2). Bolalari bir yilgacha onasidan ajramaydi, 2-4 yoshida jinsiy voyaga yetadi. Asosan o’tsimon o’simliklar bilan oziqlanadi.
  
• 
  Cheklovchi omillar. O’tmishda (1950-1970 y.) – maxsus ovlanishi, hozirda – brakonyerlik, chorvachilikda yaylovlardan keng ko’lamda foydalanish.
  
•