Biznes modellarining turlari

BIZNES MODELLARINING TURLARI

1. 
   Biznes modellarining tasniflanishi
   
2. 
   Biznes modellarining turlari
   

1. 
   Biznes modellarining tasniflanishi
   

Biznes modeli kontseptsiyasini qo'llash qisqa vaqt ichida axborot texnologiyalaridan tashqari kengroq tatbiq etishga qadar kengaytirildi. Turli bozorlarda faoliyat yuritadigan kompaniyalar uchun biznes modellar yaratila boshlandi.
Biznes modellarini tasniflash uchun quyidagi yondashuvlar taklif qilingan:
- "MIT biznes modellarining arxetiplari" (MIT Business Model Archetypes (BMAs) - ushbu tasnif 2004 yilda Massachusets Texnologiya Instituti mutaxassislari guruhi tomonidan ishlab chiqilgan);
- G. Chezbro tomonidan 2006 yilda ishlab chiqilgan biznes modellari tasnifi (Business model framework (BMF)).
MIT Business Model Archetypes tipologiyasining asosida har qanday kompaniya biznesining ikkita asosiy o'lchovi turadi. Birinchi belgi kompaniya tomonidan sotilayotgan aktivlarga bo'lgan huquqdir. Ushbu atribut to'rtta asosiy biznes modellarini beradi: Creator, Distribyutor, Egasi (Uy egasi) va Broker (Broker). Ikkinchi belgi - aktivlarni biznesga jalb qilish. To'rtta klassik aktiv turlarini aniqlashga imkon beradi: jismoniy, moliyaviy, nomoddiy va inson. Umuman olganda, ushbu tasnif doirasida xarakterli biznes modellarining 16 turi ajratib ko'rsatiladi. Ushbu 16 turdagi faqat ettitasi Amerikaning yirik korporatsiyalarida foydalanishni topdi.
Umuman olganda, ushbu tipologiya doirasida 16 turdagi ixtisoslashgan biznes modellari aniqlangan. Ushbu 16 turdagi biznes modellardan faqat 7tasi hozirda AQShning yirik kompaniyalari orasida keng tarqalgan. Ko'rib chiqilayotgan tipologiya va biznes modellarining ayrim turlaridan foydalanadigan kompaniyalarning misollari jadvalda keltirilgan.
Jadval
"MIT biznes modeli arxetiplari" tipologiyasi