Biznesda buxgalteriya hisobi o’quv qo’llanma ii-qism Toshkent – ​​2022 yil biznesda buxgalteriya hisobi

3.6 Rahbarlar duch keladigan axloqiy muammolar
Menejerlardan (ko'pgina korxonalarda) foyda olishga intilish talab qilinadi. Shu bilan birga, zamonaviy axloqiy me'yorlar barcha manfaatdor shaxslar, shu jumladan keng jamoatchilik manfaatlari uchun korxona qiymatini himoya qilish, saqlash va oshirish majburiyatini yuklaydi. Yirik tashkilotlar bu uchun kichikroq tashkilotlarga qaraganda ko'proq mas'uldirlar.
Mahsulot va ishlab chiqarishda menejerlar aholi va ularning xodimlarini xavf-xatarlardan himoya qilish uchun javobgardir. Xarajatlarni kamaytirish orqali rentabellikni oshirishga urinishlar xavfli mehnat sharoitlariga yoki mahsulot xavfsizligi standartlariga mos kelmasligiga olib kelishi mumkin. Qo'shma Shtatlarda mahsulot javobgarligi bo'yicha sud jarayoni shunchalik keng tarqalganki, bu qonuniy tahdid umumiy axloqiy me'yorlardan ko'ra samaraliroq to'xtatuvchi bo'lishi mumkin.
Yana bir axloqiy masala kompaniyalar tomonidan to'lovchilarning tranzaksiyalariga yordam berish yoki to'sqinlik qilish huquqiga ega bo'lgan davlat yoki munitsipal amaldorlarga to'lovlar bilan bog'liq. Klarens Uolton “Korporativ xulq-atvor etikasi” asarida bu sohada mavjud bo‘lgan nozik farqlarni eslatib o‘tadi.
a) tovlamachilik. Chet ellik amaldorlar, agar to'lovlar amalga oshirilmasa, kompaniyalarga mahalliy operatsiyalarini butunlay yopish bilan tahdid qilishlari ma'lum.
b) poraxo'rlik. Bu kompaniyaning qonuniy huquqiga ega bo'lmagan xizmatlar uchun to'lovlarga nisbatan qo'llaniladi. Ba'zi nozik farqlar qilish kerak; masalan, ba'zi menejerlar siyosiy hissalarni poraxo'rlik deb hisoblashadi.
(c) pulni uzlashtirish. Ko'pmillatli kompaniyalar ba'zan mahalliy hokimiyat organlari tomonidan qasddan taqiqlanganligi sababli qonuniy ravishda olish huquqiga ega bo'lgan xizmatlarni ololmaydilar.
(d) sovg'alar. Ba'zi madaniyatlarda (masalan, Yaponiya) sovg'alar g'arb nazarida axloqiy jihatdan shubhali bo'lib tuyulishi mumkin bo'lgan sharoitlarda ham sivilizatsiyalashgan muzokaralarning ajralmas qismi sifatida qaraladi. Bunday madaniyatda ishlaydigan menejerlar mahalliy urf-odatlarni qabul qilish uchun kuchga ega bo'lishlari mumkin.
Ishbilarmonlik etikasi raqobatbardosh xatti-harakatlar bilan ham bog'liq. Buning sababi shundaki, bozor ba'zi bir asosiy jihatlarda raqobat adolatli bo'lsagina erkin bo'lishi mumkin. Agressiv va axloqsiz raqobat o'rtasida farq bor. British Airways va Virgin o'rtasidagi bahs biznes etikasiga tegishli edi.