Biznesni tadqiq etish


 Biznesda axborot turlari va ularni turkumlash


Download 1.97 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/101
Sana05.01.2022
Hajmi1.97 Mb.
#208025
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   101
Bog'liq
biznesni tadqiq etish usullari

5.2. Biznesda axborot turlari va ularni turkumlash 
Marketing  tadqiqotlarini  muvaffaqiyatli  olib  borish  uchun  birlamchi  va 
ikkilamchi  marketing  axborotlarining  optimal  mosligi  talab  qilinadi.  Marketolog 
tadqiqotchi  X.Meffert  axborot  manbalarini  tanlash  matritsasini  taklif  etdi.  Bu 
matritsada  ichki  va  tashqi  axborotlarni  tadqiqot  obyektiga  qarab  qo’llanish 
chastotasi berilgan va ular ikki turga bo’linadi: 

birlamchi axborotlar 

ikkilamchi axborotlar. 
Iqtisodiy  amaliyotda  qo’llaniladigan  marketing  axboroti  quyidagi  mezonlar 
bo’yicha tasniflanishi mumkin. 
Ikkilamchi axborot – bu tadqiq etilayotgan muammo bilan bog’liq bo’lmagan, 
avval  boshqa  maqsadlarda  to’plangan  ma’lumotlar.  Uni  kabinet  tadqiqotlari  deb 
nomlangan  ichki  va  tashqi  manbalardan  olinadi.  Ikkilamchi  axborotlar  ichki 
manbalar  bo’lib,  bu  mavjud  axborotlar  bo’lib,  ular  firma  faoliyatiga  tegishli 
statistik  ma’lumotlar,  tovar  aylanmasi,  sotuv  hajmi,  import,  eksport  hajmi, 
reklamaga xarajatlar, ishlab chiqarish hajmi,moddiy-texnika bazasi quvvati, asosiy 
fondlar, byudjet hisobotlari, tashkilotning savdo xodimlari yuborgan ma’lumotlar, 
iste’molchilar reklamatsiyalari sharxi, ishlab chiqarish rejalari va boshqalar xizmat 
qiladi. Bu axborotlar ichki ikkilamchi axborotlarga kiradi. 
Tashqi ikkilamchi axborotlar esa quyidagitashqi manbalardanolinadi: 
xalqaro  tashkilotlar,  hukumatlar,  rasmiy  statistika,  maxsus  adabiyotlar, 
ommaviy  axborot  vositalari,  ilmiy  tadqiqotlar,  davriy  matbuot,  milliyva 
xalqarorasmiy  nashr  manbalari  (jurnallar,  statistik  to’plamlar,  byulletenlar, 
Davlatorganlari  nashrlari,  vazirliklar  yillik  hisobotlari,  hokimiyat  va  boshqa 
ma’muriy  organlarning  rasmiy  ma’lumotlari,  savdo-sanoat  palatasi  nashrlari  va 
statistik  ma’lumotlari,yillik  statistik  to’plamlar,  tarmoqfirmalariva  qo’shma 
korxonalar  axborotlari,  maxsus  kitoblar,  jurnal  va  gazeta  ma’lumotlari,  ilmiy-
tadqiqot institutlari, loyiha institutlari xalqaro simpoziumlar materiallari asosidagi 
nashrlar, narxlar ro’yxati (price list), kataloglar va bukletlar, internet resurslarining 
mazmuni tahlilidan olingan va h.k. ma’lumotlar hisoblanadi. 


79 
Tashqi axborotlarni rasmiy chop etilgan, barcha foydalanishi mumkin bo’lgan 
va  sindikativ  ma’lumotlar  deb  ataluvchi  keng  omma  foydalana  olmaydigan  va 
ayrim  tashkilotlar  tomonidan  chop  etiladigan  turlarga  bo’lish  mumkin.  Bunday 
axborot pulga sotib olinadi. Masalan, axborot-maslahat tashkiloti har oyda ma’lum 
bir  tarmoq  mahsuloti  uchun  bozor  holatini  baholab  beradi.  Bu  axborotlarning 
qanchalik  muhim  ekanligini  to’g’ri  tanlash,  turli  maqsadga  yo’naltirilgan 
axborotlar aniq bir masalani hal etishga xizmat qilsa va undan kutilgan maqsadga 
erishilsa  tegishli  axborotni  olish  lozim.  Ikkilamchi  axborot  afzalliklariga 
materiallarga  tez  va  oson  erishish,  ularning  nisbatan  arzonligi,  bir  necha  axborot 
manbalaridan  birini  tanlash  imkoniyatini  kiritish  mumkin.  Ammo  ikkilamchi 
axborotlar  kamchiliklarini  ham  aytib  o’tish  lozim:  ular  eskirib  qolgan,  yetarli 
darajada ishonchli va to’liq bo’lmasligi mumkin. 
Ikkilamchi tadqiqotlarning afzalliklari quyidagilardan iborat. 
- birlamchi axborotlarni dala tadqiqotlari o’tkazib yig’ishga qaraganda kabinet 
tadqiqotlari uchun sarf- xarajatlar ko’p marta kam. 
-  ikkilamchi  tadqiqotlar  ko’pincha  firmani  ichki  holatini  tadqiq  qilish  uchun 
zarur bo’lib, bu holda birlamchi axborotlarga ehtiyoj bo’lmaydi. 
-Birlamchi  tadqiqotda  echilmagan  masalalar  va  bevosita  firma  faoliyatiga 
tegishlixulosalar kabinet tadqiqotlari bilan amalga oshiriladi. 
Agar ikkilamchi axborotning tahlili uning yetarli emasligidan guvohlik bersa, 
birlamchi  axborotlarni  yig’ish  to’g’risida  qaror  qabul  qilinadi.  Tajriba  ko’pchilik 
marketing  tadqiqotlari  birlamchi  ma’lumotlarni  izlash  bilan  olib  borilishini 
ko’rsatadi. 
Birlamchi  axborot  –  bu  aniq  bir  marketing  muammosini  hal  qilish  uchun 
maxsus olingan ma’lumotlar hisoblanadi.  
 

Download 1.97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   101




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling