4. Miqdor o’zgarishini sifat o’zgarishiga
olib kelishi.
Fizik hodisalarning barchasida falsafaning asosiy qonunlaridan biri miqdor
o’zgarishini sifat o’zgarishiga olib kelishini ko’rish mumkin. Masalan, yadro
atrofida elektronlar sonini ortib borishi bilan atomning fizik va ximiyaviy
xususiyatlari o’zgarib boradi. Moddalarning ichki energiyasini ortishi bilan ular bir
agregat holatidan boshqasiga o’tadi. Elektromagnit to’lqinlar chastotasini ortib
borishi bilan yorug’lik kvantining xususiyati (energiyasi, rangi, moddalarda
yutilishi, sochilishi va hakoza) ham o’zgarib boradi. Moddalarning haroratini ortib
borishi bilan ularda o’zgarish sodir bo’ladi (erish, parlanish, kondensasiya,
sublimasiya va hakoza). Gaz yoki suyuqlikda harakatlanayotgan jismga
ko’rsatilayotgan qarshilik kuchi F=rv
n
ko’rinishga ega bo’lib, ushbu ifodadagi n
tezlikni ortishi bilan n=1,2,3,… qiymatlarni qabul qila boshlaydi. Matematikada
funksiyaning maxsus nuqtalari (bifurkasiya) degan tushuncha mavjud bo’lib, u
funksiya holatining keskin o’zgarishini ifodalaydi. Miqdor o’zgarishini sifat
o’zgarishiga olib kelishi universal qonun bo’lib, tabiat va jamiyat hodisalarining
barcha turlarida namoyon bo’ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |