Bmpn: boshqaruv oqimlari

O'zaro ta'sir sxemalari (Collaboration). Tasavvur qilaylik, ikkita jarayon asinxron va bir-biridan mustaqil ravishda bajariladi, lekin ba'zida ular o'zaro ta'sir qilishi va ma'lumot almashishi kerak. O'zaro ta'sir diagrammalarida ikki yoki undan ortiq ishtirokchilar o'rtasida xabar almashish ko'rsatiladi. Ishtirokchilar o'zlarining biznes jarayonlarini individual ravishda boshqaradilar, har birining o'z egasi bor. Ishtirokchilarni o'zaro ta'sir diagrammasida tasvirlash uchun odatda pool(hovuz) grafik elementi ishlatiladi. Ishtirokchilar o'rtasidagi o'zaro aloqa xabar oqimlari yordamida amalga oshiriladi. Shuni hisobga olish kerakki, sxema faqat xabarlar oqimi mavjudligini belgilaydi, lekin uning mazmunini batafsil ko'rsatmaydi. Diagrammada faqat xabar almashinuvida ishtirok etadigan operatsiyalar ko'rsatilgan. Biz ichki jarayonlarning tegishli sxemalarida, qoida tariqasida, ko'proq ma'lumotlar mavjudligini eslaymiz. Ishtirokchini ifodalovchi pool(hovuz) bo'sh bo'lishi mumkin, uning ichida bitta operatsiya mavjud emas. Bunday holda, bu jarayon "qora quti" deb ataladi. Xabar oqimlari faqat hovuzlar orasida ko'rsatilishi mumkin.

30.BMPN: XOREOGRAFIYA JARAYONLARI
Xoreografiya diagrammasi (hovuzsiz, orkestr yo'q) ikki yoki undan ortiq ishtirokchilar o'rtasidagi xabar almashish tartib-qoidalarining ketma-ketligini ko'rsatadi. Hovuz ichida tasvirlangan odatiy jarayondan farqli o'laroq, xoreografiya odatda hovuzlarsiz tasvirlanadi.
Umuman olganda, xoreografiya ichki jarayon sxemasiga o'xshaydi, chunki u xoreografiya vazifalari, hodisalari va mantiqiy operatsiyalari zanjiridan iborat. Biroq, xoreografiya orkestr sxemasidan farq qiladi, chunki undagi operatsiyalar ikki yoki undan ortiq ishtirokchilar o'rtasida xabar uzatilishini aks ettiradi.
31.BMPN: Dialog sxemasi
Dialog sxemasi muhokama mavzulari bo'yicha guruhlangan xabarlarning ma'lumotlar almashinuvini ko'rsatishga imkon beradi.Masalan, tovarlarga buyurtma berish, tovarlarni tashish, hisob-faktura yetkazib beruvchi va xaridor o'rtasidagi muloqot mavzusi bo'lishi mumkin. Aslida, bunday diagrammalar ishtirokchilar o'rtasidagi muloqotning turli stsenariylarini tasvirlaydi. Logistika sohasini misolda ko'rib chiqiladi. "Zaxirani to'ldirish" jarayoni quyidagi senariy bilan tavsiflash mumkin: buyurtma yaratiladi, yuk tashuvchisi tayinlanadi, transportirovka qilinadi, to'lov qilinadi, etkazib beriladi. Shunday qilib, dialog diagrammasida olti burchaklar jarayon ishtirokchilari bo'lgan hovuzlar o'rtasida xabarlar almashinuvini ifodalaydi. Biz jarayonni "yuqori " dan ko'ramiz, ammo unda barcha kerakli tafsilotlar mavjud.

32.BPMN nima
BPMN grafik notasiya va biznes jarayonlar modeli(Business Process Modeling Notation) - bu ishtirokchilar bilan interaktiv o'zaro ta'sirga yo'naltirilgan bajariluvchi jarayon modellarini vizual tavsiflash uchun industrial standart. U ko'pgina BPMS (Business Process Management System - biznes jarayonlarini boshqarish tizimi) tizimlarida grafik modellashtirish uchun asosiy vosita sifatida qo'llaniladi, texnik realizatsiyaga ega, shuningdek, model bajariladigan kod kabi talqin qilinishi mumkin.
Asosiy afzalligi: biznes jarayonlarni tavsiflash va avtomatlashtirish bilan shug'ullanadigan keng doiradagi mutaxassislarga qaratilgan: Bularga
- tahlilchilar
- ishlab chiquvchilar
- predmet sohasining ekspertlari.
Notatsiya mavhumlikning turli darajalarida texnologik diagrammalarni yaratishga imkon beradi: jarayon ishtirokchilarining (shu jumladan kontragentlarning) o'zaro ta'sirining kontseptual modellaridan tortib, jarayon qanday amalga oshirilganligi haqida barcha kerakli ma'lumotlarni o'z ichiga olgan texnik diagrammalargacha.
33.BPMN notatsiyalarni qo'llanish sohasi
BPMN notatsiya quyidagilarni tavsiflash uchun mo'ljallangan:

• 
  biznes jarayonni tashkil etuvchi ishlarni bajarish tartibi;
  
• 
  jarayon operatsiyalari orasidagi ma'lumotlar oqimi;
  
• 
  jarayonlar orasidagi xabarlar oqimi;
  
• 
  qayta ishlangan ma'lumotlar obyektlarining jarayon operatsiyalari bilan assotsiatsiyasi.
  

BPMN notatsiya biznes jarayon modelining boshqa jihatlarini modellashtirishga imkon bermaydi, masalan:

• 
  ishlarning funksional (tarkibiy) dekompozitsiyasi;
  
• 
  korxonaning tashkiliy tuzilmasi;
  
• 
  ma'lumotlar modeli;
  
• 
  biznes qoidalari,
  
• 
  kompaniyaning biznes strategiyasi
  
• 
  BPMN 2.0 notatsiyasida biznes jarayonlarini tartibga solish diagrammalarini yaratish uchun ishlatiladigan grafik elementlarning beshta asosiy toifasi mavjud:
  
• 
  1. Boshqaruv elementlari;
  
• 
  2. Birlashtiruvchi elementlar;
  
• 
  3. Artefaktlar;
  
• 
  4. Ma'lumotlar.
  
• 
  5. Javobgar zonalar;
  

34.BMPN: Boshqaruv elementlari
Boshqaruv elementlariga quyidagilar kiradi: operatsiyalar, mantiqiy operatorlar va hodisalar.