Bob. Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fan sifatida

Yurtimizda ayollarga xos sport turlarini rivojlantirish.

Ma’lumki, gender siyosatining o‘ziga xosligi erkaklar va ayollar tengligini e’lon qilgan jahon demokratik tamoyillaridan biridir.
Jamiyatda gender tengligi tamoyilini targ‘ib qilish inson hayotining muhim va ajralmas qismi ekanligi haqida tushuncha kuchaymoqda.
Va har ikki jinsning ehtiyojlari va manfaatlarini hisobga olgan holda, har bir inson uchun teng imkoniyatlarni hurmat qilgan holda, jamiyat ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy taraqqiyotni kuchaytirish bilan birga hayot sifatini yaxshilashga yordam beradigan uyg’un birlikni yaratishga qodir.
1991-yilda O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishganidan so‘ng gender tengligi Konstitutsiyamizda mustahkamlab qo‘yilgan asosiy demokratik tamoyillardan biriga aylanganini hisobga olish muhimdir.
Mamlakatimiz ham gender tengligi va xotin-qizlar huquqlarini himoya qilishga qaratilgan inson huquqlari bo‘yicha 60 dan ortiq xalqaro tashkilot va shartnomalarga qo‘shilgan.
Ayni paytda O‘zbekistonda gender tengligini ta’minlashda asosiy harakatlantiruvchi kuch bo‘lgan “Xotin-qizlar qo‘mitasi” tashkil etildi.
Shunday qilib, biz jamiyatni har tomonlama rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlarni samarali yaratishga qaratilgan xotin-qizlarning huquqlarini himoya qilish tamoyillari va normalarini tartibga soluvchi xalqaro huquqiy hujjatlarga faol qo‘shilmoqdamiz.
O‘zbekiston Respublikasining “ayollar va erkaklar uchun teng huquq va imkoniyatlar kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonunida ayollar va erkaklar tengligini ta’minlash maqsadlariga erishishda gender tengsizligini bartaraf etish maqsadida davlat organlari tomonidan ko‘riladigan “gender siyosatini amalga oshirishni ta’minlash bo‘yicha maxsus chora-tadbirlar”ni ko‘rsatadi, buning natijasida ayollar va erkaklarning huquqlari va erkinliklari, shuningdek, ayollarning qonuniy manfaatlari yanada katta qadriyat kasb eta boshlaydi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev BMT Inson huquqlari kengashining 46-sessiyasida so‘zlagan nutqida gender siyosati masalalarida biz ayollarning davlat, siyosiy va ishbilarmonlik hayotidagi rolini tubdan oshirish niyatida ekanimizni ta’kidladi.
Bu, albatta, tegishli faoliyat sohasida ayollar va erkaklar uchun teng huquq va imkoniyatlar tamoyillariga rioya etilishini ta’minlaydi.
Shuni ham ta’kidlash kerakki, O‘zbekistonda ayollar mehnat foliyati ko‘plab davlat sektorlarida, jumladan, ta’lim, sog‘liqni saqlash, madaniyat va san’at va boshqalarda keng namoyon bo‘lmoqda. Binobarin, O‘zbekiston Respublikasida amalga oshirilayotgan o‘zgarishlar tizimida ayollarning mehnat bozorida faol ishtirokini ta’minlash ayollarga yuksak hurmat-ehtirom muhim ta’sir ko’rsatadi.
Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekistonda sog‘lom turmush tarzini keng targ‘ib etish va aholini jismoniy tarbiya va ommaviy sportga jalb etish to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq O‘zbekiston Respublikasida ayollar sportini izchil rivojlantirishga jiddiy e’tibor qaratilmoqda.
2019-2023-yillarda O‘zbekistonda jismoniy tarbiya va ommaviy sportni rivojlantirish konsepsiyasi tasdiqlandi.
Gender tengligi sohasini hisobga olgan holda sog’lom turmush tarzini belgilaydi.
2005 yilda Jismoniy tarbiya institutida “Xotin-qizlar qo‘mitasi” tashabbusi bilan “Ayollar o‘rtasida sportni rivojlantirish” kafedrasi ochilib, unda ayol murabbiylar tayyorlash yo‘lga qo‘yilgani, unga muvofiq so‘nggi yillarda sport bilan shug‘ullanuvchi ayollar soni sezilarli darajada oshdi.

Xulosa
Xulosa qilib shuni aytish joizki, o‘tgan yillar davomida sportni rivojlantirish bilan bog‘liq gender siyosatiga qiziqish ortib bormoqda, bu faoliyatda ayollarning ijtimoiy maqom sifatidagi o‘rni muhim ahamiyatga ega.

Shu bilan birga, sport sohasidagi ikkala jins vakillarining rollarining ijtimoiy munosabatlari ayollar sportining rivojlanishiga va umuman murabbiylik darajasida gender ziddiyatlarini hal qilishga sezilarli ta’sir ko’rsatishi mumkin.
Davlatimiz uchun ayollar va erkaklar o‘rtasida gender tengligini samarali ta’minlash bo‘yicha majburiyatlarning bajarilishi sportni, xususan, ayollarning turli sport musobaqalarida muvaffaqiyatli ishtirok etish, ayniqsa, regbi sportini rivojlantirishga munosib hissa qo‘shishini anglatadi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. Abdumalikov R. Eshnazarov J. Jismoniy madaniyat va sport tarixi. O‘quv qo‘llanma Toshkent 1993 y.
2. Yarashev K.D. Jismoniy tarbiya va sportni boshqarish. O‘quv qo‘llanma Toshkent Abu Ali Ibn Sino nomidagi tibbiyot nashriyoti 2002 yil.
3. Юнусова Ю.М. Tеория и методика физической културы. Учебное пособия Tошкент UzGosIFK 2007 г.
4. Salomov R.S. Sport mashg‘ulotning nazariy asoslari – Toshkent., O‘quv qo‘llanma O‘zDJTI, 2005 yil - 238 b.
5. Mahkamdjanov K.M. Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi Toshkent., darslik “Iqtisod -moliya” 2008 yil - 300 b.
6. Maтвеев Л.Р. Tеория и методика физического воспитание – Учебник Moсква «Физкультура и спорт» – 2005 г.
7. David C. Watt Sports management and administration © 1998 David C. Watt