Bob. Korporativ boshqaruv organlari


Korporativ xulq - atvor kodeksi


Download 42.09 Kb.
bet2/2
Sana11.03.2023
Hajmi42.09 Kb.
#1259184
1   2
Bog'liq
7-mavzu korporativ

Korporativ xulq - atvor kodeksi


Korporativ xulq - atvor kodeksida direktorlar Kegashi tarkibiga Mustaqil Direktor kiritish tavsiya etiladi. Kodeksda jamiyat direktorlar Kengashi a’zosining majburiyatlarni ijro etish etti yillik muddati tugagandan so’ng Mustaqil Direktor mustaqil sifatida ko’rib chiqilishi mumkin emasligi belgilab qo’yilgan.


Korporativ xulq - atvor kodeksida, shuningdek, direktorlar kengashi (DK) tarkibida direktorlar kengashi vakolatlari doirasiga kiradigan eng muhim masalalarni dastlabki ko’rib chiqish uchun maxsus qo’mitalar tashkil qilish tavsiya etiladi:

  1. Strategik rejalashtirish bo’yicha qo’mita uzoq muddatli istiqbolda jamiyat samaradorligini oshirishga xizmat qiladi.

  2. Audit bo’yicha qo’mita (jamiyatning moliya - xo’jalik faoliyati ustidan

DK nazoratini ta’minlaydi).

  1. Mukofotlash va kadrlar bo’yicha qo’mita (jamiyatni boshqarishga yuqori malakali mutaxassislar jalb qilishga va ularning muvaffaqiyatli ishlashi uchun zarur choralar yaratishga xizmat qiladi).

  2. Korporativ nizolarni tartibga solish bo’yicha qo’mita (AJ ishtirokida korporativ nizolarning oldini olish va samarali hal etishga xizmat qiladi).

  3. Etika bo’yicha qo’mita (jamiyatning ahloqiy me’yorlarga rioya qilishi va jamiyatda ishonch asosidagi munosabatlar shakllantirishga xizmat qiladi).

DK samarali ishlashi – kompaniyalar investistion jalb etuvchanligini
oshirish, ularning aktsiyadorlik qiymatini o’stirishning muhim omili, DKning o’zi esa – korporativ boshqaruv sifatli tizimining bosh elementi hisoblanadi.
Boshqarma vakolatlari qonunchilikda belgilab berilmagan, biroq qonunda boshqarma vakolatlari jamiyat nizomi tomonidan belgilanishi ko’rsatilgan. Korporativ xulq - atvor kodeksi boshqarma vakolatlari doirasiga quyidagilarni kiritishni tavsiya etadi: faoliyatning ustuvor yo’nalishlari va moliya - xo’jalik rejasini ishlab chiqishni tashkil qilish, jamiyatning ijroiya organlari vakolatlariga kiritilgan ichki hujjatlarini tasdiqlash.
Qonunda jamiyatning ijroiya organlari majburiyatlari yo’q, lekin unda bosh direktor va boshqarma a’zolarining huquq va majburiyatlari jamiyat bilan ularning har biri tuzgan shartnomaga ko’ra belgilanishi ko’rsatilgan. Kodeksda ijroiya organlari har oy direktorlari Kengashi oldida o’z faoliyati haqida hisobot berishi tavsiya etilgan.
Kompaniya Kodekslari nima uchun kerak?

  • korxonaning e’lon qilingan qadriyatlari – maqsadlari va vazifalari bilan kompaniya faoliyatini tartibga soladigan qoidalar orasida ko’prik vazifasini bajaradi;

  • tashkilotning maqsadlari va tasavvurlariga aniqlik kiritadi, qoidalar bilan konsteptual bog’lanishni ta’minlaydi;

  • barcha xodimlar uchun muhim qo’llanma va madaniyat institutini rivojlantirishda ilhombaxsh kuchdir;

  • o’rnatilgan qadriyatlar va andozalarni tushuntirishda muhim vosita;

  • tadbirkorlik mas’uliyatini oshirish va korporativ rahbariyatni yaxshilashda samarali vosita.

Kodekslar bir nechta turlarga bulinadi:

  1. Qadriyatlarga asoslangan Kodekslar;

  • kompaniya xodimi yoki vakilining xulq - atvori va harakatlarini belgilab beruvchi ma’lum bir axloqiy tamoyillarni, o’zini tutish va fikrlash usulini o’rnatadi;

  • AQSh, Kanada, Evropa, Yaponiya va Lotin Amerikasida samarali qo’llaniladigan, namuna sifatida tanlangan yagona kodeks. Kanada va Evropada keng tarqalgan Kodeks turi.

  1. Intizom me’yorlariga asoslangan Kodekslar;

  • ruxsat etilgan va etilmagan holatlarning maqsadli yo’naltirilgan ta’riflari;

  • xodimning xulq - atvori odatda o’zaro muvofiq ta’riflarning markazida turadi;

  • AQShda kam qo’llaniladi. Dunyoning boshqa hududlarida ham kam qiziqishadi.

  1. Kodeks vosita sifatida;

  • xodim tomonidan kompaniya xulqiy tamoyillariga qatiy rioya qilishi muvaffaqiyatga erishishning garovidir;

  • xodimlar xulq - atvori va bajargan ishlariga qarab baho berishni hamda yuqori ma’naviy andozalar aktsiyadorlik kapitalining uzoq muddatli o’sishining

kaliti ekanligiga aktsiyadorlarni ishontirishni istaydigan ma’muriyat tomonidan tez

  • tez ishlatib turiladi.

Kompaniyalarning barcha hamkorlar oldidagi majburiyatlari:

    • kompaniya xulqiy tamoyillarini tasdiqlash uchun tashkiliy tamoyil sifatida kompaniyaning turli o’zaro bog’langan guruhlar bilan munosabatlari bo’yicha muhokamalardan foydalanish;

    • bir vaqtlar bunday turdagi kodekslar Evropada keng tarqalgan edi; endilikda faqat 30% evropa kompaniyalari kodekslari matnlari shunday xarakterga ega. Evropadan tashqaridagi bir nechta kompaniya vositachi usulidan foydalanishadi.

Kodeks xulq - atvorga ta’siri quyidagicha bo’ladi;

    • qoidalarning yo’lga solishi – kutiladigan fe’l - atvorni tushuntiradigan xujjatlar;

    • kutiladigan va muvofiq harakatlarning me’yorlari;

    • ko’zgu – agar fe’l - atvor to’g’ri bo’lsa muvofiqligini tasdiqlaydi;

    • kattalashtiradigan oyna – xodimlarni aytilganlarni va bajarilganlarni diqqat bilan tekshirishga rag’batlantiradi;

    • himoya – shubhali hulqiy vaziyatlarda xodimlarga madad beradi;

    • kompaniya va xodimlarga keltiriladigan zararning oldini olish uchun xatardan o’z vaqtida ogoh etadi;

    • yong’inga qarshi tezkor xabar – xodimlarni qoidabuzarliklar haqida axborot berishini rag’batlantiradi;

    • klub – to’g’ri kelmaydigan kodeksning ishlatilish oqibatlarini ko’rsatadi.

Biznes hulqi korporativ Kodekslari quyidagilarda qo’l kelishi mumkin:

    • biznes xulqi kodekslari bor bo’lgan, biznes xulqi bo’yicha treninglar o’tkazilib turiladigan va hisobot berish mexanizmlari ishlaydigan korxonalarda xodimlar:

    • kamroq darajada xizmat vazifalariga hilof ish tutadilar;

    • andozalar va qoidalarni buzishdan manfaatdor bo’lmaydilar;

    • xizmat burchining buzilayotganligi haqida rahbariyatga ko’proq axborot beradilar;

    • kompaniyada ishlashidan ko’proq qoniqadilar;

    • o’z mehnatidan ko’proq qoniqadilar ;

    • raqobatchilarga nisbatan o’z kompaniyasiga yuqori baho beradi.



Tayanch iboralar: me’yor, huquqiy me’yor, qimmatli qog’oz, investistiyalar, soliq, biznes, rekvizit, emitent, insayderlik axborotlari.


Nazorat savollari:


  1. Korporativ boshqaruvining institustional asoslari.

  2. Korporativ huquq tushunchasi.

  3. Korporativ huquqning belgilari.

  4. Korporativ me’yoriy hujjatlarni tartibga solish.

  5. Korporativ boshqaruv dasturini amalga oshirish bo’yicha takliflar.

  6. Korporativ boshqaruvning andozalari.

  7. Korporativ boshqaruv kodeksiga qo’yiladigan talablar.

Download 42.09 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling