Boboev L. B., Abduraxmanova N. N. Dasturiy loyihalarni boshqarish fanidan

CMMI jarayonini qurishni takomillashtirish

U.S. Dasturish Injinering Instituti (Software Engineering Institute (SEI)) Amerika dusturlari sanoatining salohiyatini takomillashtirish uchun barpo etilgan. 1980-yilning yarmida, SEI dasturiy taminot bitim tuzuvchilarining salohiyatini baholash yo‘llarini o‘rganish boshlagan. Qobilyatli bu baholovchilarning natijasida SEI dasturiy taminoti Qobilyatli Yetuk Model (Capability Maturity Model (CMM)) paydo bo‘lgan (Paulk et al., 1993; Paulk et al., 1995). Muhim jarayoni rivojlantira olishda bu dasturiy injenringi jamoasi ishonchiga jiddiy ta‘sir ko‘rsadigan.

CMM dasturiy taminotini boshqa solohiyatili yetuk modellarning orqali mustahkamlantirilgan, shu jumladan bularga Qobilyatli Yetuk Odamlar Modeli(including the People Capability Maturity Model (P-CMM) (Curtis et al., 2001)) va Salohiyatli Model Injeneringi Tizimlari )the Systems Engineering Capability Model (Bate, 1995)) kiradi.
Boshqa tashkolotlar shuningdek qulay yetuk modellarni yaratishgan. SPICE usuli baholash qobilyatida va jarayonlar rivojlantirishda(Paulk va Konrad, 1994) SIE modeliga qaraganda ancha yaxshiroqdir. U CMM yuzalari bilan qiyoslangan yetuk yuzalarni o‘z ichiga oladi, lekin jarayonlarni turini ham aniqlaydi, shuningdek mijozlarga qulaylik tug‘diradi, bu esa yuzalarni(ishni) tezlashtirishga yordam beradi. So‘ngi natijani ortirishda, qisqartiriladigan bu jarayonlarni ko‘paytirish juda muhumdir.
1990-yildagi Bootstrap loyihasi kengaytirishning maqsadida va SEI yetuk modelini uzgartirish ishlatiladi, u kompanyalarning bir-biri bilan aloqada bo‘lishini ta‘minlaydi. Bu model (Haase et al., 1994; Kuvaja, et al., 1994) SEIning yutuk bo‘limlarini qullaydi(5.5.1-bo‘limda muhokama qilingandi). Shuningdek u jarayonlar bazasini model vazifasini bajaradi(bazalashtirilgan modil Yevro Koinot Agentligida qullanilgan) bu esa jarayonlarni ta‘rishlash uchun qullaniladigan maqsad bo‘lishi mumkin. U jarayonlarni o‘stirishni qullab quvvatlashda katta komlaniya qurish harakterishtikasi tizimi uchun ma‘lumotlarni o‘z ichiga oladi.
Sinab ko‘rishda yetuk jarayonlarning bazalashtirilganlarini eng yaxshi moldellarning barchasini birlshtiradi(ular shaxsiy modellarni o‘z ichiga oladi), SEI birlashtirilgan eng yaxshi modelni (CMMI) yaratishda yangi dasturni ishga tushuradi. CMMI fremvorki Dasturlarni va CMM Injenerlik Tizimlarini va boshqa yetuk modellarni qo‘shishni uzgartiradi. U ikki bo‘limdan iborat, markazda turish va davom etish, shuningdek CMM Software dagi nosozliklarning bazi nomlarini ham ko‘rsatadi.
CMMI modeli jarayonlarni rivojlantirish uchun fremwork sifarida yaratilgan bo‘lib bunda juda katta birlashgan kompaniyalarni o‘z ichiga oladi. Ular Software CMM bilan ishni qoniqarli bajarishni ta‘minlaydi va tashkilotning tizimini yuksaltirishga yo‘l ochadi va jarayonlar boshqaruvini natishsi bo‘ladi va 1-bo‘limdan 5-bo‘limga junatadi. Ularning davom ettirish bo‘limi yetuk jarayonlarning kattalashish-kichiklashish holati uchun ruhsat beradi. Bu model eng kerakli 22 ta jarayon atrofidagi yo‘ni 0 dan 5 gacha tezligini oshirishni ta‘minlaydi(5.7- rasmda ko‘rsatilgan).
CMMI modeli juda kompleks bo‘lib 1000 sahifa yoki undan ko‘proq tasvirlash mumkin. Bu joyda uni muxokama qilish uchun menda asosiy sabab bor. Asosiy model komponentalari quyidagilar:

1. 
   Jarayonlarn maydonlarini bog‘lash bunda dasturlar jarayonlarining faoliyatiga bog‘liqdir. CMMI 22 bir hil jarayon maydonlari bu qulay dasturiy jarayonlarga va takomillashtirishga bog‘liqdir. CMMI modelini davom ettirish turt guruhni tashkil etadi. 5.7-rasmda bu guruhlar va jarayonlar maydonnini aloqadorligi ko‘rsatilgan.
   
2. 
   Maqsadlarning biri bu kerakli holatining qaysidir tur abstraklari qulay tashkillashtirilgan bo‘lishi kerak. CMMI ning aniq maqsadlari bu har bir jarayon maydoni va bu maydon uchun kerakli joyni to‘g‘ri tanlash orqali birlashtirishdir. Shungdek u umumiy maqsadlarni tushuntiradi bu esa yaxshi tajriba joyi bilan birlashadi.
   
3. 
   Yaxshi tajribalarning bog‘lanishi, oxiriga yetgan maqsad yullarining tasvirlanishi. Bir qancha aniq va umumiy tajribalar jarayonlar maydoni ichidagi har bir maqsad bilan birlashishi mumkin. Tavsiya qilingan tajribalarning ba‘zilari 5.9-rasmda ko‘rsatilgan. Biroq, CMMI maqsadga erishish yo‘liga qaraganda u ancha afzalrog‘ini ko‘rsatadi, bu esa muhumdir. Tashkilotlar CMMI maqsadlarini ba‘zan natijaga erishishda kerak tajribalarni qo‘llashi mumkin – ular CMMIdagi tavsifa qilingan misollarni o‘zgartirishlari shart emas.