Bobur mirzoning hayoti va faoliyatiga oid mavzular ummonday cheksiz. Bu ummonda o‘nlab, yuzlab adabiy kemalar suzishi mumkin

3 

---

Yulduzli tunlar (roman). Pirimqul Qodirov 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
25
Qo‘rg‘on ichidan darvozaxonaning tomiga chiqib olgan yapasqi bir navkar devor 
kungurasi orasidan ularni kuzatib turgan edi. Qosimbek Mirzo darvozasidan shitob bilan 
kirayotganda bu navkar ham tomdan sekin tushdi-yu, devor oldiga bog‘lab qo‘yilgan otni 
minib, xo‘jayini Ahmad Tanbal kutib turgan joyga qarab ketdi. 
Mevalari g‘arq pishgan katta bog‘ning to‘rida marmar gumbazlik hammom bor edi. Bog‘ 
egasi Yoqubbek yozning issiq kunlarida shu hammomning mehmonxonaga o‘xshatib 
bezatilgan salqin bir xonasida dam olar edi. Asl gilamlar to‘shalgan bu xonaning to‘rida 
hozir Ahmad Tanbal o‘tiribdi. U kumush bilan bezatilgan qimiz kadidan jiyda gulli 
piyolaga qimiz quyib, sipqordi. So‘ng sarg‘ish mo‘ylovini kafti bilan artar ekan: 
— Tangrim meni kechirsin, bugun ro‘zani buzdim,— dedi. — Yo‘lda tashnalikdan tilim 
tanglayimga yopishib qoldi. Hushimdan ketib otdan yiqiladigan holatga keldim. 
— Bugun sizga ravo, — dedi Yoqubbek. — Zarurast— ma’zurast. Mushkul ishga bel 
bog‘labsiz. Agar kushoyishi koringizni berib, taxt Jahongir mirzog‘a o‘tsa, siz uning eng 
ishongan rahnamosi bo‘lursiz. 
Ahmad Tanbal bu nurli istiqbolni ko‘z oldiga keltirib, bir entikdi. Oldingi tishlaridan 
ikkitasi tushib ketgan semiz Yoqubbek unga sinovchan nazar bilan qarab turardi. 
Yoqubbekning nigohida «Mening bu xatarli ishga nechun bosh qo‘shayotganimni 
unutmasmikansen?» degan ma’no bor edi. Ahmad Tanbal sergaklandi: 
— Bek janoblari, siz bilan biz asli mo‘g‘ul* urug‘idanmiz. Barloslarning Farg‘ona 
viloyatida shuncha vaqt hukm surganlari yetar. Endi navbat bizniki. Men sizni mo‘g‘ul 
beklarining eng ulug‘i deb bilurmen. Tangri omad berib, agar men taxt vorisiga rahnamo 
bo‘lsam, o‘shanda ham menga siz rahnamolik qilg‘aysiz! 
— Inshoollo! — deb Yoqubbek mamnun yuz bilan kalta soqolini silab qo‘ydi. — Qani, 
Ahmadbek, chan-qoq bosilgandan so‘ng ochlik bilinadir. Yaxna go‘shtdin totining. 
Ahmad Tanbal chinni lagandagi go‘shtga endi qo‘l uzatganda eshik sekin ochildi. Ahmad 
Tanbal laganni bir chetga surib, eshikka qadalib qaradi. Boyagi yapasqi navkar 
xo‘jayinining tinchini buzgani uchun uzr so‘raganday bo‘sag‘adan narida turib, ta’zim 
qildi: 
— Bek janoblari, sevinchi bering! — dedi. — Bobur mirzo qo‘rg‘onga kirmay qaytib 
ketdilar. 
— Ayni muddao! 
Ahmad Tanbal uchun bu chindan ham quvonchli xabar edi. Charm hamyonidan bitta 
oltin tanga olib, bo‘sag‘a oldiga tashladi. Yapasqi navkar tangani shosha-pisha olib, ikki 
bukilib rahmat aytdi. So‘ng Ahmad Tanbalning ishorasi bilan eshikni sekin yopib, orqaga 
chekindi. 
Axsidan Andijonga kelib to‘g‘ri Yoqubbeknikiga tushgan Ahmad Tanbal podshohning 
o‘limi haqidagi xabarni eng avval Sherim tog‘oyiga yetkazdirgan edi. Uning hovliqma 
fe’lini qo‘zg‘atib, o‘zi panada qolish uchun imzosiz xatni kabutar yordamida osmondan 
tushirtirgan edi. 
— Maslahatingiz bilan tuzilgan reja sharofatli chiqdi!— dedi Ahmad Tanbal uy egasiga 
mamnun ko‘z tashlab. 
— Ha, Sherimbek endi jiyanini xavf-xatardan yaxshilab «xalos qilur». Uning eng nufuzli 
bekiga aylanish uchun Olatog‘dan ham oshur. 
— Endi biz Boburning xatardan qo‘rqib qochganini xaloyiqning qulog‘iga yetkazmog‘imiz 
kerak. Bobur shunday paytda ota yurti Andijonni tashlab ketganini xalq bilsin, undan 
ixlosi qaytsin. Ana undan so‘ng Jahongir mirzoning taxtga o‘tirishiga hech bir monelik 
qolmas. 
Yoqubbek soqolini tutamiga olib, bir lahza o‘ylanib turdi-yu: 

---

Yulduzli tunlar (roman). Pirimqul Qodirov