Bo’lajak chet tili o’qituvchilarining kreativ kompetentligini rivojlantirish

Keywords. creative competence, creativity, skill, skill, knowledge, mastery, competence, pedagogical activity.
KIRISH
Bugungi kunda yangi O’zbekistonda iqtisodiy, siyosiy, madaniy va ta’lim sohalarida ro’y berayotgan innovatsion jarayonlar butun ta’lim tizimini, shu jumladan pedagogik ta’limni modernizatsiya qilishni talab qiladi. Ijtimoiy-iqtisodiy vaziyat, ta’lim qonunchiligidagi o’zgarishlar pedagog kadrlar tayyorlash mazmuni va tashkil etilishini yaxshilash yo’llarini izlash zarurlini ko’rsatadi va zamonaviy o’qituvchilarning kasbiy tayyorgarligiga yangi talablarni qo’yadi.
Zamonaviy o’qituvchi - bu kreativ fikrlaydigan, o’z-o’zini ijodiy rivojlantirishga va o’quvchilarning ijodiy salohiyatini rivojlantirishga tayyor xodim hisoblanadi. Zamonaviy o’qituvchining asosiy fazilatlaridan biri o’z-o’zini rivojlantirish qobiliyatidir. Harakatchanlik, mas’uliyat, mustaqillik, o’zgaruvchan sharoitlarga tezda javob berish qobiliyati va qiyin vaziyatlarda nostandart qarorlar qabul qilish qobiliyati - bu o’qituvchida rivojlantirilishi kerak bo’lgan vaqt talab qiladigan fazilatlardir. Albatta, zamonaviy o’qituvchining bu fazilatlarining barchasi kreativ kompetentlik bilan bog’liq.
ADABIYOTLAR TAHLILI:
Pedagogika oliy ta’lim muassasalari talabalarining kreativligi I.E.Bryakova, N.V.Bujinskaya, R.U.Gilьmutdinova va boshqa ko’plab tadqiqotchilar tomonidan o’rganilgan [1; 2; 3]. Bo’lajak chet tili o’qituvchilarining kreativ kompetentligini rivojlantirish maqsadida bo’lajak chet tili o’qituvchilarning kreativ kompetentligini tahlil qilish va olingan tahlillar asosida “chet tili o’qituvchisining kreativ kompetentligi” tushunchasini aniqlashtirish talab qilinadi.
Mualliflar o’qituvchining kreativ kompetentligi tarkibida uchta jihatni ajratib ko’rsatishadi: zamonaviy ta’lim sharoitida ijodkorlikka tayyorlik, boshqa fanlardan yangi bilimlarni o’zlashtirishga ochiqlik, o’ylangan g’oyalarni amalga oshirishni ta’minlaydigan texnologik ko’nikma va qobiliyatlar. Ushbu ta’rifdan kelib chiqadiki, o’qituvchining kreativ kompetentligi - bu kasbiy bilim, ko’nikma va malakalarni, shuningdek, muvaffaqiyatli pedagogik faoliyatni amalga oshirishga imkon beruvchi maxsus fazilatlarni o’z ichiga olgan integral tushunchadir.
“Kreativ kompetentlik” atamasi R.Epstayn tomonidan kiritilgan bo’lib, u uni olingan bilimlarni qo’llash, uni to’ldirish, o’z-o’zini takomillashtirishga intilish uchun ma’lum bir tayyorlik deb tushuniladi. SHuni ta’kidlash kerakki, bu atama pedagogika fanlarida nisbatan yaqindan qo’llanila boshlandi va hozirgi vaqtda unga bir nechta ta’riflar berilgan.
Kreativ kompetentlik ta’rifi, shuningdek kreativlik sohasidagi ishlar (E.P.Torrens va boshqalar) tahlili asosida chet tili o’qituvchisining kreativ kompetentlik ta’rifi shakllantirildi va takomillashtirildi. Kreativ kompetentlikning asosiy tarkibiy qismlari J.Gilford tomonidan taqdim etilgan shaxsning ijodiy fazilatlari bilan belgilanadi [4] va chet tillari o’qituvchisi ega bo’lishi kerak bo’lgan kasbiy bilim, ko’nikma va malakalar aniqlandi.