Bolalarda tug'ma va hayot davomida ortirilgan nuqsonli kasalliklar brill kasalligi

Sitomegalovirus infeksiyasi – sabablari, belgilalari, tashxislash va davolash usullari
Sitomegalovirus gerpes viruslar oilasiga mansub. O‘zida DNK tutadi va insonning xar qanday to‘qima va a’zosini zararlantirish mumkin.
TORCH infeksiyalar ichida eng ko‘p tarqalganlaridan biri. Jahon Sog‘liqni Saqlash Tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra Sitomegalovirus infeksiyasi (SMVI)ga antinatanalar kattalarda 40–80%, 2% chaqaloqlarda va 1 yoshgacha bolalar 50–60% da kuzatiladi. Kasallik keng tarqalgan. Mavsumiylik yo‘q. Kasbga aloqador bog‘liqligi va xususiyatlari yo‘q.
Sitomegalovirus yuqganda organizm immun holatiga qarab har-xil o‘zgarishlar chaqiradi: umuman belgisiz kechishdan boshlab toki yengil mononukleoz ko‘rinishida yoki og‘ir infeksiya ko‘rinishida o‘pka, jigar, buyraklar va boshqa a’zolarni zararlantirish mumkin.
Sitomegalovirus infeksiya sabablari
Sitomegalovirus keng tarqalgan. Bemor yoki virus tashuvchi bilan yaqin kontakt bo‘lganda yuqadi. Virus tashqi muhitga odam biologik suyuqligi: sut, siydik, axlat, sperma va qin suyuqligi orqali tushadi. Yuqish yo‘llari asosan jinsiy, oziq-ovqat va havo orqali. Chaqaloqlar ona ko‘krak suti orqali yuqtirib oladi. Homiladorlikda xam SMV onadan bolaga o‘tishi mumkin. Agar Homila SMV yuqtirsa og‘ir kasallik – tug‘ma sitomegaliya yuzaga kelishi mumkin.

• 
  Agar qonda SMV bo‘lsa, qon quyish orqali ham yuqishi mumkin. SMV yuqtirib olinsa bu virus organizmda bir umrga qoladi.
  

Sitomegalovirus infeksiya belgilari
Infeksiyaning bir necha shakli bor:
1) Normal immunitetlilarda SMV-infeksiya
Aksari hollarda birlamchi infesti mononukleozga o‘xshash sindrom bilan namoyon bo‘ladi. Kasallik inkubatsion davri 20-60 kun, kasallik 2-6 hafta davom etadi. Isitma, xolsizlik, limfa tugunlari kattalashishi, mushaklarda og‘riq kuzatiladi. Organizmda yetarlicha immun javob berilganidan keyin organizmda virusga qarshi antitanalar ishlab chiqariladi va kasallik tuzalish bilan nihoyalanadi. Biologik suyuqliklar bilan virus ajralishi oylar yoki yillar davomida kuzatiladi. Birlamchi infeksiyadan keyin virus organizmda o‘n yillab faol bo‘lmagan xolda bo‘lishi va ba’zan organizmdan o‘z-o‘zidan yo‘qolib ketishi mumkin. Aholining 90-95% da G klassidagi SMV antitanalar aniqlanadi.
2) Imuniteti kuchsizlashganlarda SMV-infeksiya (gemoblastoz, OITS bemorlarda, a’zo yoki suyak ko‘migi ko‘chirib o‘tkazilganlarda).
Bunda bemorlarda kasallik tarqalib, buyraklar, jigar, o‘pka, ko‘zlar va oshqozon osti bezi zararlanadi.
3) Tug‘ma sitomegalovirus infeksiyasi
Homila infeksiyani 12 haftagacha yuqtirsa odatda bola tashlash sodir bo‘ladi. Agar yuqtirish 12 haftadan keyin sodir bo‘lsa og‘ir kasallik – tug‘ma sitomegaliya rivojlanishi mumkin.
Uning belgilari: jigar, buyraklar, taloq kattalashishi, xorioretinit va pnevmoniya. Homiladorlik davrida SMV- infeksiya o‘tkazib og‘ir kasallik rivojlanmagan bolalarda psixomotor rivojlanishdan orqada qolishi, karlik, ko‘rish buzilishi, tishlar rivojlanishi nuqsonlari kuzatilishi mumkin.
Yuqish yo‘llariga qarab SMV belgilari tug‘ma (o‘tkir va surunkali) va orttirilgan infeksiyalarga bo‘linadi. Orttirilgan infeksiya latent, o‘tkir mononukleoz va tarqalgan shakllari bor.