Bookmany print

Ўзбек миллий ўйинлари 
 
~
141
~ 
– Ким у? – сўрайди “паравоз”нинг бошидаги қиз. 
– Бу мен, қўшнингизман. 
– Нимага келдингиз? 
– Ошқовоқ пишдими? 
– Йўқ, эндигина пиёладай бўлди, ҳали узмайсиз, – 
дейди. 
“Ошқовоқ” образидаги қизлар ўзаро сўзлашиб 
турадилар. Ўйинбоши яна эшик тақиллатгандек овоз 
чиқаради. 
– Ҳали ошқовоқ пишмади, энди косачадай бўлди, – 
дейди рўмолини боғлаган қиз. 
Қизлар яна сўзлашиб турадилар. Ниҳоят учинчи 
марта эшик “тақиллайди”. 
– Ошқовоқ пишди, қозондай бўлди, – дейди 
сафнинг бошидаги қиз. 
Ошқовоқнинг “харидори” хурсанд бўлиб кетади: 
– Жуда соз, унда узишни мана бунисидан бошлай- 
миз, – дейиши билан қизлар бир-бирларининг беллари- 
дан маҳкамроқ қучоқлаб оладилар. 
Ошқовоқнинг “харидори” сафнинг орқасида турган 
қизнинг белидан қучоқлаб сафдан ажратишга ҳаракат 
қилади. Қиз жон-жаҳди билан дугоналарининг белидан 
маҳкамроқ ушлайди. Агар қизлар кучли бўлсалар 
“харидор” ошқовоқни узишга қийналади, мабодо жис- 
монан соғлом бўлмаса шартта узиб олади. Ана шу тах- 
лит барча “ошқовоқ”лар узиб олинади. 
Бу ўйин куз мавсумида, пишиқчилик пайтида ўйна- 
лади. У қизларни жисмонан ҳаётга тайёрлаши билан 
аҳамиятлидир. Қолаверса, “харидор” ва “ошқовоқ” 
образини бажарган барча қизлар ҳам ўз вазифаларини 
артистона маҳорат билан уддалайдилар. Демак, у 
қизларда санъатга бўлган меҳрни ҳам уйғотади. 

---

Гулжаҳон Мардонова 
~
142
~ 
Мен сенда кўряпман 
Тошкент шаҳар Хадра маҳалласидан ёзиб олинди. 
Ўйинда беш-олти нафар қизлар иштирок этади. Ав- 
вало ўртабошини белгилаб олишади. Бунинг учун гоҳо 
топишмоқ айтадилар. Жавобини топган қиз ўртабоши 
бўлади. Мана ўртабоши тайинланди. Энди қизлар қатор 
бўлиб ўтирадилар. Ўртабоши эса қаторнинг бошида 
ўтирган қизнинг олдига келиб: 
– Ман санда кўрвомман. З. ҳарфи. Ўнгача санай- 
ман, – дейди. 
Ўтирган қиз тез ўйлай бошлайди. Ўртабоши эса 
бармоқлари билан ўнгача санаб туради. Жавобга бош- 
қаларнинг қўшилиши мумкин эмас. Агар кимдир 
жавобга ёрдам берса, ўйиндан чиқарилади. Ўтирган 
қиз тезлик билан жавоб айтиши керак: 
– Зирак. 
Ўртабоши унинг жавобини тўғри деб қабул қилади. 
Энди у иккинчи қизга рўпара бўлади: 
– Ман санда кўрвомман. Т.ҳарфи. Ўнгача санайман, 
– дейди. 
Ўтирган қиз жавоб айтишга қийналяпти. Ўртабоши 
эса ўнгача санайверади. 
– Тополмадим, – дейди. 
– Тугма, – дейди ўртабоши. 
Ана шунда ўртабоши жавоб тополмаган қизнинг 
бир пой оёқ кийимини олиб чеккага қўяди. Ана шу 
тариқа жавоб тополмаган қизларнинг бир пойдан оёқ 
кийими чеккага текис қилиб қўйилаверади. Фақат бир 
пой оёқ кийимларнинг қандай тартибда терилганини 
иштирокчи қизлар кўрмайди. Мана ўтирган қизларнинг 
ҳаммасининг бир пойдан оёқ кийими растага тергандек 
тахланди. Энди ўртабоши чеккага тахланган оёқ 
кийимларни санайди. Ва қизлардан сўрайди: 

---