Бош илмий-методик марказ ўзбекистон республикаси

IV. Олий таълим муассасаси талабаларини дарс машғулотларига қатнашмаслиги оқибатида содир этилаётган коррупциявий ҳуқуқбузарликларнинг сабаб ва омиллари.
Олий таълим муассасаси талабаларининг мунтазам дарс машғулотларига қатнашмаслиги, уларни зарур билим ва кўникмаларни олаолмасликка ва бу эса коррупциявий ҳолатларга олиб келмоқда.
Талабаларнинг дарс машғулотларига дарс машғулотига мунтазам қатнашмаслигини коррупциявий жиноятларни келтириб чиарувчи асосий омиллардан бири деб ҳисобласак, давомат масаласини муҳим коррупциявий омилга айланишига қуйидаги кичик омиллар сабаб бўлмоқда:
а) дарс машғулотига қатнашмаган талаба таълим муассасаси маъмурияти томонидан ўз вақтида зудлик билан профилактик чораларни кўрилмаслиги;
б) талабларни давомати юртиш эскирган уллларда белгиланиши, давоматни олиб боришда замонавий ахборот технологияларидан фойдаланилмаслиги;
в) талабаларнинг давомати марказлашган тартибда назорат қилинмаслиги, яъни бирламчи раҳбарларлар, таълим тизимини назорат қилувчи органларда давоматни “online” назорат қилиш имконияти мавжуд эмаслиги;
г) энг асосийси талабаларини дарс машғулотига қатнашиш тартиби талабанинг ҳохиш истагини инобатга олган ҳолда замонавий демократик таълим тамойиллари асосида ишлаб чиқилмаган.
V. Талабаларни битирув малакавий иши ёки магистрлик диссертациясини тайёрлаш ва ҳимоя қилиши билан боғлиқ коррупциявий ҳуқуқбузарликларнинг сабаб ва омиллари.
Олий таълим муассасида битирув малакавий иши ёки магистрлик диссертациясини ёзиш ва муваффақиятли топшириш энг мухим имтихонлардан бири ҳисобланади. Шу сабабли мазкур жараёндаги айрим салбий омиллар коррупциявий ҳолатларни келтириб чиқармоқда.
Мазкур жараёнда коррупциявий ҳуқуқбузарликлар асосан уч хил усулда амалга оширилмоқда:
– ёзилган битирув малакавий иши ёки магистрлик диссертациясини ҳимоя қилиш синовидан муваффақиятли ўтказиб бериш эвазига пора олиш орқали;
– битирув малакавий иши ёки магистрлик диссертациясини ёзиб бериш ва ҳимоя қилиш синовидан муваффақиятли ўтказиб бериш эвазига пора олиш орқали;
– битирув малакавий иши ёки магистрлик диссертациясини ёзиб бериш (бу асосан масъул илмий раҳбар сифатида тайинланган ўқитувчилар томонидан амалга оширилмоқда).