Bosh tahririyati toshkent – 2017 adabiyot qozoqboy yo‘ldoshev, begali qosimov, valijon qodirov, jalolbek yo‘ldoshbekov
Download 1.65 Mb. Pdf ko'rish
|
Adabiyot 7-sinf
|
lib, besh yuz sarboz qorovul qo‘yiladi. Qiz Ravshan bilan
yashirincha maslahatlashib, uning ota-onasiga xat yozadi. Zulxumoroyim o‘z qo‘li bilan bir xatni bitdi: «Hasan mardning o‘g‘li, xon Dallining jon-u dili, oti bek Ravshan, Shirvon mamlakatiga kelib bandi bo‘ldi. Qirq kun muhlat qi lib, zindonga soldi. Shu qirq kunning o‘n to‘qqiz kuni o‘tganda shu xat bo‘ldi, namozshomda bitildi. Tong otmay, Chambilbelga to‘ramning eliga yetadi. …Ravshanning mu- rabbiylari bo‘lsa, kelsa, ayirib olsa». Xatni mahkam qildi, o‘rab berkitib, bir narsa zarar qilmasday, yomg‘ir bo‘lsa 148 o‘chmasday qildi. Shu xatni mayna qushning bo‘yniga mahkam boylab, tushib qolmasday qilib, maynaga necha bir so‘zlarni tayin qilib, mayna jonivor ham oqshom uch- moqqa taraddud qilayotir. Beklar minar bedov otning sarasin, Yaxshi tulpor uzoq yo‘lga yarasin. Qichay berdi jonvor mayna g‘ayratman, Sahar vaqti oldi Chambil qorasin. Uchmoqdan maynada armon qolmadi, Biror yerda mayna damin olmadi. Borib qo‘ndi bir hovlining ustiga Har paridan chakillab ter tomadi. Sahar vaqti xon Dalli yolg‘iz bolasi, ko‘zining oq-u qorasi …Ravshan bolasini sog‘inib, dalaga chiqib bora turib: «Boy Ravshan!» – dedi. Buni jonivor mayna eshitib, shul ayol Ravshanbekning enasi ekanligini bilib, bir qaqir- lab, qattiq sayradi. Buni xon Dalli eshitib, maynaga qarab, bolasini so‘rab, bir so‘z deb tururi: Sahar vaqti, mayna gulday jaynading, Osoyishta tanda jonim qiynading, Hayron qoldim dovushingdan, maynajon, Ne sababdan, mayna, bunday sayrading? Sen bunday sayraysan, jonim olasan, Meni endi har xayolga solasan, Ne sababdan, mayna, bunday sayrading? Joningni achitib dovush qilasan. …Bulbul oshna bo‘lar bog‘ning guliga, Mayna yetdi talab qilgan eliga. O‘tirgan joyidan uchib shu mayna Kelib qo‘ndi xon Dallining qo‘liga. Xon Dalli qarasa, qushning dodi bor, Ko‘p uzoqdan qistagan holati bor. 149 Xon Dalli qo‘liga olib qarasa, Maynaning bo‘ynida arza xati bor. Xon Dallidan xatni olib o‘qib, voqeadan xabar top- gan Hasanxon Go‘ro‘g‘lining G‘irko‘k otini minib, zud- lik bilan Shirvonga jo‘nashga qaror qiladi. Xatdan ayon bo‘lishicha, Qoraxon bergan qirq kunlik muhlatning roppa-rosa yigirma kuni o‘tgan. Yigirma kundan keyin Ravshan yo begona dinga kirishi, yo dorga osilishi kerak... Ana endi Go‘ro‘g‘libek shoshib-surinib, yig‘lab-em- ranib, Hasan mardga oq fotiha berib yubordi. Hasanbek: «Hayt!» – deb, G‘irko‘kni o‘ynatib, suvliqni chaynatib, dushmanlarning zardasini qaynatib, «Shirvon, qayda- san?» – deb, yakka-tanho savab ketib borayotir, huv deb ketib borayotir: Sovutini bo‘ktarib 1 , Qalqonini do‘ngtarib 2 , Yo‘lga tushdi mard Hasan Shirvon elin axtarib... Ot boradi arillab, Otgan o‘qday parillab, Ot alqimi 3 – tong shamol, Mis karnayday zarillab, Suvsiz cho‘lda G‘irko‘k ot Borayotir karillab. Tonglar otib boradi, Kunlar botib boradi, Suvsiz cho‘lda mard Hasan Yakka ketib boradi. Dushmanlarning qonini 1 Bo‘ktarmоq – egar оrqasiga bоg‘lamоq. 2 Do‘ngtarmоq – yеlkasiga do‘ng tоmоnini sirtiga qilib, to‘nta- rib оsib оlmоq. 3 Alqim – shiddat, epkin. 150 Bo‘z tuproqqa qotsam 1 deb, Qoraxonday podshoni Yerman yakson etsam deb, Yuragin qon etsam deb, Bek Ravshanning ustida Katta to‘fon etsam deb. Qulon 2 yurmas yerlardan Quvib o‘tib boradi. Bulon 3 o‘tmas yerlardan Burib o‘tib boradi. Qarsoq 4 yurmas yerlardan Qalqib o‘tib boradi. Bo‘ri yurmas yerlardan Bo‘zlab ketib boradi. Polvon Hasan dovushin Sozlab ketib boradi. Bek Ravshanni tinmasdan Izlab ketib boradi... Yo‘lbars yurmas yo‘llardan Yo‘rtib o‘tib boradi. Bek Ravshanning alamin Tortib o‘tib boradi... Hasan mard yo‘lni qichab ola bersin, Shirvonga yaqin kela bersin, shu so‘z shu yerda qola bersin. Endi Ravshan- xonning enasidan... eshiting. Ravshan Shirvon elida o‘g‘il tutingan kampir ning avval olti o‘g‘li bor edi, oltovi ajda- hor edi... Har biridan Qoraxon podsho qo‘rqar edi, oltovi olti yerda qal’a-qo‘rg‘on qilib turar edi. Olti o‘g‘li o‘lib ketdi. Kampir bolalarining o‘tiga kuyib-yonib, o‘rtanib, 1 Download 1.65 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|