“Бошқарув қарорлари” мавзуси юзасидан кейслар тўплами, амалий топшириқлар, ишланмалар, амалий масалалар ва кейслар

8.Кейс ечишда фойдаланиладиган манбалар.

1. 
   « Каттақурғон дон махсулотлари » АЖ нинг тарихи;
   
2. 
   « Каттақурғон дон махсулотлари » АЖ нинг 2020 ва 2021 йиллар учун бухгалтерия баланси (1-сонли шакл);
   
3. 
   « Каттақурғон дон махсулотлари» АЖ нинг 2020-2021 йиллардаги Корхонанинг айланма маблагдан фойдаланиш самарадорлиги ҳақидаги ҳисоботи;
   

КЕЙС СТАДИ
“Корхонада айланма маблағлар самарадорлиги”
КИРИШ
Кейснинг долзарблиги. Aylanma fondlar hisobga olish va rejalashtirish maqsadida uch guruhga bo’linadi:
1. Ishlab chiqarish zaxiralari - ishlab chiqarish jarayonlari uchun tayyorlangan mehnat buyumlari bo’lib, bular tarkibiga :
- xomashyo va asosiy materiallar;
- yarim tayyor mahsulotlar va butlovchi buyumlar;
- yordamchi materiallar;
- yoqilg’i;
- tara va o’rov materiallari;
- asosiy fondlarni joriy ta’mirlash uchun ehtiyot qismlar;
- ishlab chiqarish va xo’jalik inventari.
2. Tugallanmagan ishlab chiqarish - ma’lum sexda mahsulotga to’la aylanmagan, ishlab chiqarish jarayonidagi yoki texnik nazoratdagi mahsulot.
Ishlab chiqarish zaxiralari va tugallanmagan ishlab chiqarish ishlab chiqarish fondlarining moddiy asosini tashkil etadi.
3. Kelgusi davr xarajatlari - aylanma fondlarning elementi bo’lib, nomoddiy shaklga ega bo’lgan ishlab chiqarishni tayyorlash, yangi mahsulotni o’zlashtirish xarajatlari bo’lishi mumkin.
Aylanma fondlar natural va qiymat ko’rinishida hisobga olinadi.
Aylanma fondlarning moddiy buyum elementlarini tejash mahsulotning material sig’imini tejab, ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish imkonini beradi.
korxonalarida moddiy resurslarning tejashning quyidagi yo’nalishlari mavjud:
1. Ishlab chiqarish-texnikaviy yo’nalish natijasida ma’lum mahsulotning material sig’imini kamaytirish.
- yaratilyotgan mashina va mexanizmlarning texnologik sifatini saqlab qolgan holda material sig’imini kamaytirish;
- tejamkor texnologiya va uskunalarni qo’llash;
- kam chiqimli va chiqindisiz texnologiyalardan foydalanish; (quyma va metallni bosim bilan ishlash va boshqa samarali metodlarni qo’llash);
- metalllarning maqsadga muvofiq turlaridan foydalanish;
- an’anaviy konstruksion materiallar o’rniga yangi o’rindosh materiallardan foydalanish.
Айниқса муқобил ишлаб чиқариш қарорлари иқтисодий ҳисобларни бажарилишини талаб қилади. Маркетинг нуқтаи назаридан талабга мос ҳажмдагина маҳсулот ишлаб чиқиш зарур. Капиталнинг самарадорлигини таъминлаш ишлаб чиқаришнинг мумкин бўлган энг катта ҳажми ва зарур бўлган энг кичик ҳажми тўғрисидаги аниқ маълумотга эга бўлишни талаб қилади.
Бундай билимлар фойданинг муқобил ҳажмини аниқлашга ҳам ёрдам беради.
Юқоридаги муаммони қисман ҳал қилиш учун зарарсизлик нуқтасини аниқловчи критик нисбатлар картаси усули қўлланилди. Ушбу усулнинг асосида тушум ва харажат нисбатини аниқлаш етади. Ушбу усулнинг қўлланиши менежерларга қарор қабул қилишга иқтисодий ёндашишни ўргатади, таваккални ҳисобга олиш йўлларини кўрсатади ва муқобиллик тамойилларини тушунтиради.

•