Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi

S o n n in g q is m in i to p is h
2
M a s a la . 
D inoraning 150 s o ‘m puli b o r edi. U p u lin in g — qis-
m iga m u zqaym oq o lib yedi. M u zq ay m o q q a nech a so ’m sarflan g an ?
2
Y e c h is h . 
1) —k a sm in g m axraji 3 b o ig a n i u chun 150 s o ‘m 3 ga 
b o iin a d i.
150 : 3 = 50. D em ak, 150 so ‘m n in g
qism i 50 s o ‘m.
2) 
k a sm in g surati 2 b o ig a n i uchun 50 s o ‘m ni 2 ga k o ‘pay- 
tiriladi.
50 • 2 = 100. D em ak, m u zqaym oq u chun 100 so ‘m to ia n g a n . 
M asalani y ech ish d a b ajarilg an am allam i b u nday y o zish m u m ­
kin:
150 : 3 • 2 = 100 s o ‘m. 150 n in g q ism in i to p ish uchun:
1) 150 ni qism ni ifo d alo v ch i k a sm in g m axraji 3 g a b o iis h ;
2
) natijani k a sm in g surati 
2
g a k o 'p a y tirish kerak. 
100
ning
yarm i nechaga teng? 
100
n in g — q ism i n ech ag a teng?
4
100
n in g choragi n ech ag a teng? 
100
n in g
qism i n ech ag a 
teng?
Q is m ig a k o 'r a s o n n in g o ‘z in i to p ish
M a s a la . 
D inora 360 so ‘m g a k ito b x arid qildi. Bu pul undagi
3
h am m a pulning — q ism ig a ten g b o 'ls a , D inorada n ech a s o 'm b o r
4
edi?
Y e c h is h . 
1-savol. D inoradagi pul n echta ten g q ism g a bo lin d i?
272

---

Javob: P ul 4 ta te n g q ism g a b o 'lin g an , chunki — k a sm in g
4
m axraji 4 g a teng.
2-savol. K ito b n in g bahosi n echta q ism g a m os keladi?
Javob: 3 ta qism ga, chunki — kasrn in g surati 3 ga teng.
4
3-savol. B itta u lushga necha s o ‘m to ‘g ‘ri keladi?
Javob: 360 s o ‘m : 3 = 120 s o ‘m.
4 -sav o l. D inorada nech a s o ‘m pul b o r edi? (4 ta u lushga necha 
s o ‘m to ‘g ‘ri k eladi?) 120 s o ‘m • 4 = 480 s o ‘m.
M asalan in g jav o b i: D inorada 4 8 0 s o ‘m pul b o r edi.
M asalan i y ech ish d a b ajarilgan a m allam i q isq ach a b u nday yozish 
m um kin. 360 : 3 • 4 = 480 (so ‘m).
— qism i 360 boMgan sonni topish uchun:
4
1) 360 ni qism ni ifodalovchi k a sm in g surati 3 ga boMish;
2) n atijan i k a sm in g m axraji 4 g a k o ‘p ay tirish kerak.
N a z o r a t u c h u n s a v o lla r
1. U lu sh lar b ilan tan ish tirish g a d o ir dars boMagini ishlab 
chiqing.
2. T u rli sh ak llam i ten g boM aklarga boMish h o latlarin i asoslang.
3. K asrlam i oM ganishga d o ir m asalalar tuzing.