Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi

M S N I - 8
M a v z u : X o n a b irlik la ri.
M a q s a d : B o la la m i a b a k h a q id a g i tu s h u n c h a la rin i a n iq la s h . 
N a z o ra tn in g s h a k li: N a z o ra t ishi
1. U s h b u s o n l a r n i o ‘ n lik v a b ir li k k a a j r a t in g
5 0 , 5 4 , 65 , 83 , 9 8 , 76.
2. S o n l a r n i x o n a b ir li k la r i y i g ‘in d isi k o 'r in is h id a if o d a l a n g
9 6 = 9 0 + D
7 2 + 1 0 - D
4 4 = 0 + D
5 5 = 5 0 + 0 ‘ 
8 5 + 1 5 - D
9 2 = D + D
3 . B itta t o ‘ r t b u r c h a k s h a k lid a 4 t a u c h b u r c h a k h o s ilq ilin g
100

---

T e k s h irilis h i lo z irn b o ‘lg a n В K M e ie m e n tla ri n o m i v a so n i:
1. C T nlik va b ir lik la m i a jra ta b ilish .
2. 100 ic h id a ikki x o n a li s o n la m i q o ‘s h is h n i b ilish .
3. 100 ic h id a ikki x o n a li s o n la rn i a y iris h n i b ilish .
4. F ik rla s h te z lig i k o ‘la m in i a n iq la s h .
5. C h iro y li y o z ish .
14-§. B osh lan gM c h s i n f m a t e m a t i k a d a r s la r id a  
k o ‘ r g a z m a l i l i k n i n g a h a m i y a t i v a u n i q o ‘llash
/ .
Matematika о 'qitishda ко ‘rgazmalilikning ahamiyati
K o ‘r g a z m a lilik n in g tu rli x il m a n b a la rid a n f o y d a la n is h o ‘q u v c h i- 
la m i f a o lla s h tira d i, u la m in g d iq q a tin i o s h ira d i v a riv o jla n tira d i, 
o ‘q u v m a te r ia lin i m u s ta h k a m o ‘z la s h tiris h n i t a ’m in la y d i v a v a q tn i 
te ja s h im k o n in i b e ra d i.
T ab iiy fanlarga qarag an d a m atem atik ad an k o ‘rgazm alilik va k o ‘r- 
g a z m a m a n b ai tubdan farq qiladi. T ab iat fanlarida n arsa lam in g ay n an
o ‘zini k o ‘rsatish im koni b o ‘lsa, m atem atik ad a esa ab stra k t xarak terg a 
eg a, boM ayotgan h o d isa n in g o ‘zini a y n a n k o ‘rsata olish im koni kam .
M a te m a tik a d a k o ‘r g a z m a lilik :
a) K o ‘r s a tila y o tg a n o b ’y e k tla r to ‘p la m in in g e ie m e n tla ri s ifa tid a
q a r a la d i, 
u la r u s tid a n b a ’zi a m a lla r b a ja r is h m u m k in . 
M a s a la n , 
o ‘q itu v c h i 
s a v a td a g i o lm a , d a r a x td a g i q u s h la r h a q id a g a p irg a n d a , 
o lm a n in g y o k i q u s h la m in g q a n d a y lig i h a q id a t o ^ t a l m a y d i , b alk i 
u la m in g so n i v a so n li m u n o s a b a tin i a n iq la y d i.
b ) U y o k i b u n a rs a h a q id a g a p y u ritilg a n d a , u n in g s h a k lin i y o k i 
n a r s a n in g m iq d o r i so n li x a ra k te rin i te k s h iris h m u m k in . N a r s a la r n in g
so n li m u n o s a b a tin i o ‘z h o lic h a v a s h a k lla rin i k o ‘ris h d a k o ‘p in c h a
h o d is a n in g a y n a n o ‘z id a n fo y d a la n ib b o N m a y d i. S h u n in g u c h u n
o ‘q itu v c h ig a tu rli x ild a g i 
k o ‘rg a z m a lilik , 1 -n a v b a td a m o d e lla r, 
c h iz m a , s x e m a la r y o rd a m b e ra d i. M a te m a tik a o ‘q itis h n in g tu rli xil 
b o s q ic h la rid a v a u n in g tu rli x il b o ‘lim la rid a k o ‘r g a z m a lilik d a b ir 
x ild a fo y d a la n is h k e ra k e m a s.
M a s a la n , m a te m a tik a o ‘q itis h n in g
1- b o s q ic h la r id a
t o ‘p la m
e ie m e n tla ri 
b ila n d o im o m u lo h a z a q ilis h g a t o ‘g ‘ri k e la d i. L e k in bu
k o ‘rg a z m a lilik n in g ro li s e k in lik b ila n k a m a y a b o rib , u n in g o ‘rn in i
101
I

---

s im v o lla r (ra q a m , b e lg i) e g a lla y b o s h la y d i. M a s a la la m i y e c h is h d a
e s a k o ‘r g a z m a s ifa tid a n a r s a la r v a u la m in g ta s v irla ri q oM laniladi.
G e o m e triy a n i o ‘q itis h d a e s a fa z o v iy v a s h a k l m u n o s a b a tla m in g
k o ‘rg a z m a s i s ifa tid a tu rli x il 
m o d e lla r v a u la m in g ta s v ir la rid a n
f o y d a la n ila d i. S h u b ila n b ir g a o ‘q itis h n in g b irin c h i q a d a m id a y o q
o ‘q u v c h ila m in g ta s a v v u r q ilis h q o b iliy a tin i riv o jla n tiris h k e ra k : 
c h e k s iz to ‘g ‘ri c h iz iq , n u r, b u r c h a k v a b o s h q a la r h a q id a g i ta s v ir la m i 
t o ‘g ‘ri c h iz iq d a n b o s h q a m o d e lla r b ila n k o ‘rs a tis h im k o n i y o ‘q.
2.