Boshlang’ich sinflarda ona tilidan sinfdan rashqari ishlarning mazmuni Boshlang’ich ta’lim nazariyasi va amaliyoti kafedrasi dotsenti B. Boltayeva

Boshlang’ich sinf ona tilidan sinfdan rashqari ishlar

Boshlang’ich sinflarda ona tilidan sinfdan rashqari ishlarning mazmuni

Boshlang’ich ta’lim nazariyasi va amaliyoti kafedrasi dotsenti B.Boltayeva

Reja:

• 
  Ona tilidan sinfdan tashqari ishlar
  
• 
  Sinfdan tashqari ishlarning shakllari va vazifalari
  
• 
  Kuni uzaytirilgan guruhlarning ish turlari
  

Ona tilidan sinfdan tashqari ishlar

• 
  Ona tilidan sinfdan tashqari olib boriladigan ishlar ham ta`limiy, ham tarbiyaviy maqsadlarni ko`zlaydi. Uning ta`limiy ahamiyati shundaki, o`quvchi bu jarayonda qo`shimcha bilim, malaka va ko`nikmalarga ega bo`ladi. Tarbiyaviy ahamiyati esa nutq odobini tarbiyalash, zukkolik, tezkorlik va hozirjavoblik singari fazilatlarni shakllantirish, mustaqil fikrlash, ijodiy faoliyat ko`rsatish, nutq odobini tarbiyalash singarilarda o`z ifodasini topadi.
  

Doimiy tadbirlarga to`garak mashg`ulotlari kiritilsa, qolganlari vaqt-vaqti bilan o`tkaziladigan tadbirlarga kiradi.

Sinfdan tashqari ishlarning shakllari va vazifalari

• 
  Sinfdan tashqari ishlar ayniqsa boshlang’ich sinf o’quvchilari uchun katta ahamiyat kasb etadi. Ularga nutqini o’stirish, olingan bilim va malakalarni mustahkamlash uchun yordam beradi. Yangi qo’shimcha ma’lumotlar manbai hisoblanadi.
  
• 
  Sinfdan tashqari ishlarning ta’limiy ahamiyati – o’quvchilarga qo’shimcha bilim, malaka va ko’nikmalar berish.
  
• 
  Tarbiyaviy ahamiyati – o’quvchilarning ijodiy faoliyat ko’rsatishiga, nutq odobiga, mustaqil fikrlashiga zamin hozirlash.
  

Sinfdan tashqari ishlarning turlari:

• 
  Adabiy kechalar o’tkazish
  
• 
  Ekskursiya
  
• 
  Turli bayramlar va tadbirlar o’tkazish
  
• 
  To’garaklar tashkil etish
  
• 
  Shoir va yozuvchilar bilan uchrashuvlar tashkil etish
  
• 
  Fan olimpiadalari
  
• 
  Ko’rik tanlovlar
  

To’garaklar

• 
  To’garak sinfdan tashqari ishlarning asosiy turi bo’lib, u o’quvchilarning doimiy barqaror tarkibi bilan ish ko’radi;
  
• 
  To’garaklarda yangi mavzu o’tilmaydi, dars jarayonida olingan bilimlar mustahkamlanadi, sinf ishlari tahlil qilinadi;
  
• 
  Darslikdan tashqari qo’shimcha adabiyotlardan ham foydalanish mumkin;
  
• 
  To’garakka a’zo bo’lish ixtiyoriy, ammo uning mashg’ulot-larida ishtirok etish majburiydir;
  
• 
  To’garak a’zolari 20 tadan oshmasligi lozim;
  
• 
  Boshlang’ich sinflarda to’garak mashg’ulotlari birinchi sinfning ikkinchi yarim yilligidan boshlanadi.
  
• 
  To’garak uchun ajratildan soat:
  
• 
  1-sinf : 17 soat (haftada bir marta)
  
• 
  2-4-sinflarda: 34 soat (haftada bir marta)
  

Topshiriq:

• 
  To’garak haqida bilib olgan ma’lumotlaringiz asosida “Ona tili” to’garagi uchun yillik ish rejasini tuzing.
  

Kuni uzaytirilgan guruhlarning ish turlari

• 
  Maktabda har bir sinf uchun bitta kuni uzaytirilgan guruh tashkil etiladi. Bu guruhda 3 ta fan asosida (ona tili, o’qish, matematika) ish tashkil etiladi.
  
• 
  Bunday guruh uchun maxsus o’qituvchi biriktiriladi.
  
• 
  Kuni uzaytirilgan guruhlarning darslari asosiy darslar tugaganidan keyin o’tkaziladi.
  

Kuni uzaytirilgan guruhlarning vazifalari:

• 
  Dars jarayonida mavzuni o’zlashtirishga qiynalayotgan o’quvchilar bilan ishlash;
  
• 
  Uyga berilgan vazifalarni mustaqil bajara olmaydigan o’quvchilar bilan ishlash;
  
• 
  Darsda o’tilgan mavzu asosida savol-javob yoki boshqa metodlar orqali o’quvchi bilimini mustahkamlash.
  

Foydalanilgan adabiyotlar:

• 
  Karima Qosimova va boshqalar “Ona tili o’qitish metodikasi” Toshkent 2009.
  
• 
  Nurmatova M. Ifodali o`qish to`garagi. “Til va adabiyot ta`limi” 1992 yil. 1-son.
  
• 
  Jalilova M. Ne`matova G. Takrorlash mashg`ulotlarini “Topqirlar bellashuvi” tarzida o`tkazish. “Til va adabiyot ta`limi” 1994 yil 2-3 qo`shma sonlari.
  
• 
  J.O.Tolibova. Pedagogik texnologiyalar – do‘stona muhit yaratish omili. - T.: 2005.
  

Sinfdan tashqari ishlar — umumiy oʻrta taʼlim maktabi oʻquv tarbiyaviy ishining tarkibiy qismi, oʻquvchilarning boʻsh vaqtini tashkil etish shakllaridan biri. Sinfdan tashqari ishlar oʻquvchilarni barkamol shaxs sifatida shakllantirish va ularni hayotga tayyorlashda keng imkoniyatlar yaratadi. Sinfdan tashqari ishlarga oʻquvchilar bilan oʻtkaziladigan va ularga tarbiya hamda bilim berishga qaratilgan turli xil mashgʻulotlar tizimi kiradi. Bunday mashgʻulotlar pedagogik jamoa, sinf rahbari, yoshlar tashkilotlari rahbarligi va bolalarning oʻz-oʻzini boshqarish tashkilotlari tomonidan darsdan tashqari vaqtda uyushtiriladi. Oʻquvchilarning sinfdan tashqari ishlarni tashkil etishda oʻquvchilar saroylari, yosh texniklar, yosh tabiatshunoslar, yosh sayyohlar klubi va maktabdan tashqari boshqa muassasalar katta yordam beradi. Sinfdan tashqari ishlarning asosiy shakllari sifatida ommaviy ishlar (maktab klublaridagi tadbirlar, kecha, munozara va tanlovlar oʻtkazish, viktorina va koʻrgazmalar uyushtirish, tabiat qoʻyniga, maktab va muzeylarga ekskursiyalarga chiqish), toʻgarak ishlari (oʻquvchilarning turli toʻgaraklar, sport seksiyalari, ansambllardagi qatnashishlari), mustaqil ishlar (oʻquvchilarning sinfdan tashqari oʻqishi, kolleksiya toʻplashi, texnika, musiqa, tasviriy sanʼat, chizmachilik va sh.k. bilan mustaqil shugʻullanishi)ni koʻrsatish mumkin.

http://fayllar.org