3.Didaktik oʻyinlar va ulardan foydalanish ahamiyati. - О‘qitish jarayoning sifati va samaradorligini oshirish masalalarining asosini о‘quvchilarning idrok qilish faoliyatini faollashtirish tashkil qiladi. О‘quvchilarning idrok qilish faoliyatini rivojlantirish intelektual, axloqiy erkinlik, jismoniy kuchlarini о‘z faoliyatidagi aniq talablarni qondirishga yо‘llaydi. Faollikning о‘zi inson faoliyatini aniqlaydi.
- О‘quvchilarning idrok qilish faolligini oshirish tamoyilining didaktik kansepsiyalari yangi masalalarni ishlab chiqish va yо‘llarini aniqlash, uni joriy qilish omillari bilan bog‘liq. Shunga kо‘ra о‘quvchilarning idrok qilish qobiliyatini faollashtirishning didaktik omillari konsepsiyasini chizmachilikdan о‘tkaziladigan didaktik о‘yinlar orqali amalga oshirish maqsadga muvofiqdir.
- Didaktik о‘yinlarning mazmuni va о‘tkazish shakllarini takomillashtirish yо‘li yordamida idrok qilish faoliyatini rivojlantirishga kо‘rsatayotgan ta’sirini о‘rganish orqali zamonaviy talablarga javob beradigan о‘qitish uslublarini yangitdan ishlab chiqish mumkin. Bayon qilingan maqsad va takliflarni amalga oshirish uchun qator xususiy masalalarni yechishga tо‘g‘ri keladi.
- didaktik о‘yinlar orqali о‘quvchilarning idrok qilish faoliyatining faolligini asoslab berish;
- о‘quvchilarning idrok qilish faoliyatining faolligini oshirish uchun о‘yin mazmuni va shakllarini takomillashtirish metodlarini aniqlash;
- о‘quvchilarning idrok qilish faoliyatining faolligini oshiradigan jarayonlarda о‘qituvchining tipik qiynalishi faoliyatini ochib berish;
- о‘quvchilarning idrok qilish faoliyatining faolligini oshiradigan sharoitlarni о‘yinlar orqali aniqlash va о‘rganish;
4.Boshlangʻich sinflarda sonni oʻrgatishda didaktik matriyallardan foydalanish usullari. - Son boshlang'ich sinflarda quyidagi izchillikda o'rganiladi: —2-sinfda nechta?, qancha? so'roqlariga javob bo'lib, shaxs va narsaning sanog'ini, nechanchi? so'rog'iga javob bo'lib, shaxs va narsaning tartibini bildirishi; —3-sinfda „Son — so'z turkumi" tushunchasi kiritiladi. O'quvchilarda son predmetning miqdorini bildirishini otga bog'lanib kelishi yordamida aniqlash ko'nikmasi o'stiriladi. Bularni o'rganishda sonning leksik xususiyatlariga asoslaniladi. Sonning leksik ma'nosi uni ot bilan bog'liq holda o'rganishni taqozo etadi.
- —4-sinfda sanoq va tartib sonlar, tartib sonlarning harf, rim va arab raqamlari bilan yozilishi, qo'sh undoshli sonlarning, grammatik shakllangan sonlarning (ikkov, o'ntacha, beshtadan) imlosi, sonlarning gramm, kilogramm, metr, litr, so'm, tiyin so'zlari bilan qo'Uanishi va shu so'z bilan bitta so'roqqa javob bo'lishi o'rganiladi. O'quvchilarning sonlarni otga bog'lanishi, so'roqlar yordamida sonni o'zi bog'langan so'z bilan ko'chirish ko'nikmalari o'stiriladi. Shunday qilib, sonning leksik-semantik va grammatik xususiyati uni leksik va grammatik aspektda o'rganishni taqozo etadi. Son grammatika va imlo o'qitishdagi suhbat metodida, yarim izlanishli muammoli metodda, analitik (tahlil), sintetik (tarkib), induktiv metodlarda o'rganiladi. Bu metodlar son yuzasidan beriladigan tushunchalarning mohiyatiga, o'quvchilarning tayyorgarlik darajasiga bog'liq hoida tanlanadi. Agar o'quvchi son haqida ma'lum darajada bilimga ega bo'lsa, yarim izlanishli muammoii metod yoki suhbat metodidan; agar bola son haqida umuman tushunchaga ega boimasa, induktiv va analiz metodlaridan foydalaniladi.
- Xulosa
- Son (tilshunoslikda) —1) mustaqil soʻz turkumlaridan biri; predmetning miqdorini, sanoq jihatdan tartibini bildiruvchi soʻzlar guruhi. S. gʻam sifat va ravish kabi belgi tasavvurini bildiradi va shu jihatdan oʻsha turkumlarga yaqin turadi. Sifat predmetning belgisini, ravish harakatning belgisini, S. esa predmetning miqdori, sanogʻi va tartibiga kura belgisini bildiradi. S.lar otlar bilan birga qoʻllanib, bir necha predmetlarningyigʻindisini, aniq miqdorini (beshta kitob) yoki noanik, miqdorini (oʻntacha bola) ifodalaydi. S. harflar bilan ifodalanadi (bir, oʻn, ellik) yoki arab va rim raqamlari bilan (3, 5, 10, V, IX, XX) koʻrsatiladi.
- S.lar maʼno xususiyatiga koʻra, 2 asosiy turga boʻlinadi: miqdor sonlar va tartib sonlar. Miqdor S.lar predmetning miqdori, sanogʻiga koʻra belgisini koʻrsatadi. Oʻzbek tilida miqdor Slar 6 turga boʻlinadi: sanoq S, dona S, chama S, jamlovchi S, taqsim S. va kasr S. Sanoq S. — predmetning sanogʻini bildiruvchi miqdor S. turi (bir, ikki, oʻn, yuz). Dona S. — predmetning miqdorini donalab koʻrsatuvchi miqdor S. Bunday S.lar sanoq S. ga ta qoʻshimchasini qoʻshish bilan hosil qilinadi (beshta kitob, qirkta daftar).
Do'stlaringiz bilan baham: |
