Boshlang’ich ta’limda fanlarni o’qitishda axbobot texnologoyalaridan foydalanish reja: Boshlang`ich sinf oʻqituvchilarini me`yoriy xujjatlarini tayyorlashda word dasturidan foydalanishni oʻrgatish

BOSHLANG’ICH TA’LIMDA FANLARNI O’QITISHDA AXBOBOT TEXNOLOGOYALARIDAN FOYDALANISH

REJA:

1. Boshlang`ich sinf oʻqituvchilarini me`yoriy xujjatlarini tayyorlashda word dasturidan foydalanishni oʻrgatish.
2. Boshlang`ich sinflar bilan Powerpoint dasturida ishlashni o’rgatish


1. Boshlang`ich sinf oʻqituvchilarini me`yoriy xujjatlarini tayyorlashda word dasturidan foydalanishni oʻrgatish.
Kompyuter dasturi deb axborotni qayta ishlash uchun moʻljallangan kompyuter tushinadigan tilda yozilgan toʻgʻri va toʻliq amallar va buyruqlar ketma-ketligiga aytiladi. Kompyuterdagi dasturlar majmuasi dasturiy ta‘minot deyiladi. Dasturiy ta‘minot kompyuterning ikkinchi muxim qismi boʻlib, u ma‘lumotlarga ishlov beruvchi dasturlar majmuasini va kompyuterni ishlatish uchun zarur boʻlgan hujjatlarni oʻz ichiga oladi. Dasturiy ta‘minotsiz har qanday kompyuter bamisoli bir parcha temirga aylanib qoladi. Kompyuterning apparat va dasturiy ta‘minoti orasidagi bogʻlanish interfeys deb ataladi. Kompyuterning turli texnik qismlari orasidagi oʻzaro bogʻlanish - apparat interfeysi, dasturlar orasidagi oʻzaro bogʻlanish esa - dasturiy interfeys, apparat qismlari va dasturlar orasidagi oʻzaro bogʻlanish - apparat - dasturiy interfeys deyiladi. Shaxsiy kompyuterlar haqida gap ketganda kompyuter tizimi bilan ishlashda uchinchi ishtirokchini, ya‘ni insonni (foydalanuvchini) xam nazarda tutish lozim. Inson kompyuterning xam apparat, xam dasturiy vositalari bilan muloqotda boʻladi. Insonning dastur bilan va dasturning inson bilan oʻzaro muloqoti — foydalanuvchi interfeysi deyiladi. Kompyuterning dasturiy ta‘minotini uchta kategoriya boʻyicha tasniflash mumkin:
— tizimli dasturiy ta‘minot;
— amaliy dasturiy ta‘minot;
— dasturlash texnologiyasining uskunaviy vositalari. Tizimli dasturiy ta‘minot (System software)
— kompyuterning va kompyuter tarmoqlarining ishini ta‘minlovchi dasturlar majmuasidir.
Amaliy dasturiy ta‘minot (Aplication program paskage) — bu aniq bir predmet soxasi boʻyicha ma‘lum bir masalalar sinfini еchishga moʻljallangan dasturlar majmuasidir. Dasturlash texnologiyasining uskunaviy vositalari — yangi dasturlarni ishlab chiqish jarayonida qoʻllaniladigan maxsus dasturlar majmuasidan iborat vositalardir. Bu vositalar dasturchining uskunaviy vositalari boʻlib xizmat qiladi, ya‘ni ular dasturlarni ishlab chiqish(shu jumladan, avtomatik ravishda ham), saqlash va joriy etishga moʻljallangan. Word dasturida ishlash. Word muharriri Windows operatsion tizimi uchun yaratilgan, Microsoft firmasining mahsuli boʻlib, uning bir necha turlari mavjud. Bu muharrir yordamida yangi matnni kiritish, matnni tayyor shakl asosida kiritish, xatlarni qoʻyilgan talablarga asosan tayyorlash, manzillarga joʻnatish, rasm, grafik, jadval, va diagrammalardan foydalanish, matnni kiritishda imlosini tekshirish va boshqa bir qator amallarni bajarish mumkin. ―Word (so`z) - hozirgi zamon matnli protsessorlaridan biridir. Word dasturi bilan ishlaganda unga har xil diagrammalar, tasvirlar, grafiklar, ―Paintbrush yoki boshqa biror grafikli muharrirda chizilgan rasmlar, hamda jadvalning biror bo`lagini qo`yish mumkin. Word ning samarali va qulay tomoni shuki, u ―Write matn muharriri bajara olmaydigan, matnni ikki va undan ortiq kolonkalarga ajratish, matnni ramka ichiga yozish va bu ramka chizig`ining soyali va soyasiz ko`rinishini hosil qilish, bir nechta ishchi oynalar tuzish va hokazo ishlarni bajara oladi.
Word – bu matnli va grafikli axborotlar ustida yuzlab amallarni bajaruvchi, matn muharrirlarining ichida mukammal dasturlardan biri bo`lib hisoblanadi. Word yordamida juda tez va yuqori sifatda istalgan hujjatni oddiygina yozuvdan to murakkab nashrdagi asl maketgacha tayyorlash mumkin. Birinchidan, Word zamonaviy kompyuter texnologiyalarida ko`zda tutilgan an‘anaviy amallarni matnlar ustida so`zsiz bajarish imkoniyatiga ega:
Formatlashtirilmagan alfavit-raqamli axborotlar to`plarni va modifikatsiyasi
Turli xil o`lchamli va stilli ―True Type shriftlarni qo`llagan holda belgilarni formatlash
Betlarni formatlash
Hujjatni butunligicha formatlash
To`g`ri yozilganlikni tekshirish, sinonimlar tanlash va so`zlarni avtomatik ravishda ko`chirish.
Ikkinchidan, Word matn muharririda ―Windows ning boshqa ilovalarida tayyorlangan matnli fragmentlarni, jadvallarni, rasmlarni xujjatga kiritish imkonini beradigan yangi texnologiya imkoniyatlari mavjud.
Uchinchidan, Word – bu maxsus nashriy sistemalarga xos bo`lgan sahifalashning ko`pgina amallarini bajarish imkoniyatiga ega bo`lgan va bosmaxonada keyingi nusxalash uchun asl nusxalar yasaydigan,umumqo`llaniladigan dasturlardan biridir.
Microsoft Word matnlar tahrirlovchisi ko`p amalli dasturdan iborat matn muharriri bo`lib, Microsoft Office paketining asosiy dasturlaridan biri hisoblanadi. Matnni tahrirlashning asosiy bosqichlarini quyidagicha ta‘riflash mumkin: hujjatni yaratish, saqlash, o`zgartirish, bezash, bir nechta hujjatdan bir butun hujjat yaratish va h.k. Ushbu matn muharririning imkoniyatlarini quyida keltirilgan ba‘zi amallardan ham bilish mumkin:
Matnning orfografiyasi va grammatikasini tekshirish.
Jadvallar bilan ishlash, ularning chegaralari va ichki rangini tanlash.
Rasm chizish.
Elektron hujjatlarni yaratish, saqlash, tahrir qilish va h.k.
Elektron pochta qutisidan olingan xabarlarni tahrirlash va boshqa imkoniyatlar kiradi.
Word programmasida yaratilgan fayllar ―docx kengaytmasi bilan saqlanadi. Word dasturini ishga tushirish uchun : ―Пуск– ―Все программы – ―Microsoft office – ―MS Word – sarlavha satri;
2 – oynani yigʻish tugmasi;
3 – oyna oʻlchamini tiklash tugmasi;
4 – oynani yopish tugmasi;
5 – menyu satri;
6 – vositalarlar paneli;
7 – gorizontal va vertikal chizgʻichlar;
8 – asosiy ishchi soha;
9 – holat satri;
Shrift – belgilarni oʻzgartirish uchun «shrift» tanlanadi.
Nechertanie – tanlangan «shrift»ning koʻrinishi oʻzgartiriladi.
Razmer – belgining oʻlchami oʻzgartiriladi.
Podcherkivanie – belgining ostiga har xil chiziqlar chiqarish mumkin.
Svet – belgiga rang tanlanadi.
Obrazets – tanlangan oʻzgartirishlarni koʻrsatib turuvchi oyna.
Po umolchaniyu – barcha oʻzgartirishlardan keyin bu tugma bosilsa, tanlangan oʻzgartirishlar Word dasturini qayta ishlatganda ham saqlanadi.
Rasmlar va ob‟yektlar qoʻyish. Klaviaturada mavjud boʻlmagan belgilarni hujjatga joylashtirish uchun «Vstavka» menyusining Simvol buyrugʻini tanlash kerak. Ekranda quyidagi klaviaturada mavjud boʻlmagan belgilar qoʻyish oynasi paydo boʻladi: Shrift – maydonidan foydalanilayotgan shrift tanlanadi. Kerakli belgi tanlangandan soʻng «Vstavitь» tugmasi orqali hujjatga qoʻyiladi. Hujjatga grafikli rasm oʻrnatish uchun «Vstavka» menyusining Risunok yoki Kartinka buyrugʻini tanlash kerak, ekranda quyidagicha muloqat oynasi paydo boʻladi