BoshqaruvTahlili JumaevaG. doc


Download 0.79 Mb.
Pdf ko'rish
bet27/70
Sana19.10.2023
Hajmi0.79 Mb.
#1709669
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   70
Bog'liq
portal.guldu.uz-Бошкарув тахлили

Накд мавжуд ускуналарга каерда (цехда, омборда) ва кандай 
холатдалигидан каъти назар, корхонада бор булган барча ускуналар 
киритилади. 
Урнатилган ускуналар – иш жойида булган, урнатилган ва 
ишлатишга тайёр ускуналардир. 
Ишлаб турган ускуналар – хисобот даврида хакикий ишлаб 
турган (унинг канча ишлаганлигидан каъти назар), барча ускуналардир. 
Асосий фондлардан фойдаланиш тахлил килинганда унинг 
маълум санагача накд мавжуд булганлигига нисбат урнатилган 
ускуналар кисмини аниклаш, яъни куйидаги формула буйича 
урнатилган ускуна коэффициентини хисоблаш керак булади:
Хак.мавж._бунда_Ур.ук'> Урн. Уск. 
Ур.ук к ---------------- 
Хак.мавж.
бунда 
Ур.ук – урнатилган ускуна коэффициенти; 
Урн.уск. – маълум санага хакикий урнатилган ускуна; 
Хак.мавж. – хакикий мавжуд ускуна. 
Сунгра куйидаги формула буйича урнатилган ускунага нисбатда 
ишлаб турган ускуна коэффициенти аникланади: 
Иш. Уск. 
Иш уск.к. к --------------- , 
Урн.уск. 


www.qmii.uz/e-lib 
53 
бунда 
Иш уск.к. – ишлаб турган ускуна коэффициенти; 
Иш уск. – хакикий ишлаб турган ускуна. 
Бу курсаткичларни аниклаш учун хисоб-китоб килиш керак (4.6-
жадвал). 
4.6-жадвал 
Хисобот даврида «Маданият» ОТАЖда бор булган ускуналар таркиби ва 
улардан фойдаланиш даражаси 
(ускуна бирликлари сони) 
Курсаткич 
Йил 
бошига 
Йил 
охирига 
Фарк (+,-) 
Накд мавжуд ускуналар 
795 
809 
+14 
Урнатилган 
791 
802 
+11 
Ишлаб тургани 
763 
792 
+29 
Урнатилган ускуналар
Коэффициенти 
0,99 
0,99 

Ишлаб турган ускуналар
Коэффициенти 
0,96 
0,99 
0,03 
4.6-жадвал маълумотлари далолат беришича, 809 та ускуна 
бирлигидан хисобот йили охирига 802 та бирлик урнатилган, бу 99 % ни 
ташкил килади, булардан ишлаб тургани 792 бирликдир. Шундай 
килиб, турли сабабларга кура 17 та ускуна ишлатилмайди. 
Урнатилган ускуналар – «улик сармоядир», чунки уларга корхона 
маблаглар сарфланган. Тахлил жараёнида урнатилмаган ускуналар 
турларини ва уларнинг ишлатилмаслик сабабларини аниклаш керак 
булади. 
Ишлаб турган ускуналардан фойдаланиш самарадорлигининг 
оширилиши икки хил: экстенсив (вакт буйича) ва интенсив (кувват 
буйича) йусинда таъминланади. 
Ускунадан экстенсив фойдаланишни тавсифловчи курсаткичлар 
бу ускуналар, шу жумладан ишламай турган ускуналар сони; ишлаган 
вакт (дастгох-соат); ускуналар ишининг сменалилик коэффициенти; 
машина вадастгохлар нархи таркибидир. 
Ускуналардан интенсив фойдаланиш иш сменасида 1 дастгох-
соат, смена, ой, чорак ва йилда махсулот чикариш курсаткичи, яъни 
унинг унумдорлиги билан тавсифланади. Бу курсаткични натурада ва 
сумда хисоблаш мумкин. 
Асосий фондлардан фойдаланиш самарадорлигини тахлил 
килишда ишлаб чикариш дастурининг бажарилиши экстенсив ва 
интенсив омиллар таъсирини аниклаш лозим булади. 


www.qmii.uz/e-lib 
54 
Ускуна бирлигидан экстенсив фойдаланиш коэффициенти 
ишланган машина ва дастгох-соатнинг хакикий микдорини уларниг 
режа ва базис микдорига булиш йули билан хисобланади. 

Download 0.79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   70




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling