Mо‘min musulmonlar olami Umaviylar zamonida bir-biriga dushman bо‘lgan birnechta qismga bо‘linib ketdi. Xalifa homiylik qilgan oqim musulmonlikdarasmiy hukmron oqim deb hisoblandi. Bu sodiq musulmonlar sunniylar debataldi, sunniylar degan sо‘z «Sunnat» sо‘zidan olingandir. Lekinarablarning bir qismi Sunnatni tan olmadi. Bunday musulmonlar shialar,ya’ni maslagidan qaytganlar, “nifoqchilar” deb ataldi. Shialar Misr, Eronva Mesopotamiyada kо‘p edi. Bularga о‘ldirilgan Alining urug‘-aymoqlari homiylik qilardi. - Mо‘min musulmonlar olami Umaviylar zamonida bir-biriga dushman bо‘lgan birnechta qismga bо‘linib ketdi. Xalifa homiylik qilgan oqim musulmonlikdarasmiy hukmron oqim deb hisoblandi. Bu sodiq musulmonlar sunniylar debataldi, sunniylar degan sо‘z «Sunnat» sо‘zidan olingandir. Lekinarablarning bir qismi Sunnatni tan olmadi. Bunday musulmonlar shialar,ya’ni maslagidan qaytganlar, “nifoqchilar” deb ataldi. Shialar Misr, Eronva Mesopotamiyada kо‘p edi. Bularga о‘ldirilgan Alining urug‘-aymoqlari homiylik qilardi.
- Asosan Suriya-Arab zodagonlari bilan bog‘langan ummaviylarning manfaatlarisharqiy viloyatlarga yot edi. Mesopotamiya arablari Damashqqa doim qarshikayfiyatda bо‘lib keldi. Fors (Eron) feodallari ham ummaviylarga unchabо‘ysunmas edi. 747 yilda sharqiy Eron yoki Xuroson dehqonlari harakatigaAbu-Muslim boshchilik qildi, u yerli jamoachi dehqonlarning ahvoliniyaxshilash maqsadida ummaviylarga qarshi qо‘zg‘olon kо‘tardi. Qо‘zg‘olonkeng tus oldi va kattagina siyosiy oqibatlarga olib keldi. Eron vaMesopotamiya feodallari birlashib, 750 yilda ummaviylarni ag‘dardi, bundaular Abu-Muslim boshliq dehqonlar harakatidan foydalandilar. Xalifaliktaxtini Abul-Abbos As-Saffoq (750-754) egalladi. U Muhammadning о‘zigaMesopotamiyadagi harbiy arab oilasiga mansub bо‘lgan bu xalifa Muhammadgaqarindoshman deb da’vo qildi. Abbosning buyrug‘i bilan Ummaviylarxonadoniga mansub bо‘lgan hamma shahzodalar qirib tashlandi.
-
- Mavzu: Arab xalifaligi
-
- Reja:
- 1) Qadimgi Arabistonning tabiiy sharoiti va aholisi.
- 2) Arab xalifaligining tashkil topishi.
- 3) Ummaviylar va Abbosiylar sulolarida davrida xalifalik.
-
Do'stlaringiz bilan baham: |
