Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

 
13.4-chizma. Farqcizlik xaritasi 
Ehtiyojlarning har bir darajasiga ko‘ra cheksiz farqsizlik egri chizig‘i 
mavjud bo‘lishi mumkin. Biz sodda ko‘rinishda faqat uchta egri chiziqni 
ifodaladik. Bu uch egri chiziq tovarlar to‘plamining ranjirovkasi (tartibini) ta‘min-
laydi. Ranjirlash to‘plamlarni afzallikning eng yuqori darajasidan eng kam 
tomonga yo‘naltirilgan tartibda qo‘yib chiqiladi. Biroq, bu tartib bir to‘plamning 
boshqa biridan nechog‘liq afzalligini ko‘rsatib bera olmaydi. 
47
Farqsizlik xaritasidagi D
2
, D
2 
va D
3
, D
3 
egri chiziqlari A va B tovarlarning 
boshqacha uyg‘unlashuvini aks ettiradi. Bu egri chiziqlarning har birida yotuvchi 
46
Economics : principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition, 
McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. 374бет 
47
Economics : principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition, 
McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. 374бет 

---

203 
tovarlar to‘plami o‘zaro teng qiymatli, biroq D
1
, D
1 
egri chiziqdagisi D
2
, D
2 
va D
3
, 
D
3 
egri chiziqdagi tovarlar to‘plami bilan teng qiymatli emas.
Boshqa sharoitlar teng bo‘lganda iste‘molchi ko‘proq tovarlar to‘plamini 
sotib olishni afzal ko‘radi. Biroq kutilgan natija uning harid qilish imkoniyatiga 
bog‘liq bo‘ladi. Bozor tovarlar narxini belgilaydi, afzal ko‘rishni esa iste‘molchi 
daromadlari darajasiga bog‘liq bo‘ladi. Iste‘molchilik tanloviga ―byudjeti 
cheklanganligi‖ to‘siq bo‘ladi va unda avvalo imkoniyatlar chizig‘ini tasvirlash 
zaruriyati paydo bo‘ladi. U ―byudjet chizig‘i‖ deb nomlanib, narx va daromad-
larning mavjud darajasida ikki tovarning sotib olish mumkin bo‘lgan har xil 
uyg‘unlashuvini aks ettiradi. Bu chiziqning chetki nuqtalari koordinata o‘qlarida 
joylashadi.