Bàrchà mîddàlàr ko‘p sînli bo‘linmàs zàrràlàrdàn àtîm

Gàmmà-nurlànish. Frànsuz fizigi P.Villar 1900- yildà qo‘rg‘î-

shinni  a-  và  b- zarralàr  bilàn  nurlàntirilgàndà  qàndàydir  qîldiq

nurlànish bo‘lishini àniqlàgàn. Bu nurlànish màgnit màydîn tà’si-

ridà  o‘z  yo‘nàlishidàn  îg‘màgàn.  Iînlàshtirish  qîbiliyati  ànchà

kichik, singish qîbiliyati esà råntgån nurlàrinikidàn hàm ànchà

kuchli bo‘lgàn. Uni g- nurlànish dåb àtàgànlàr.

N

0

E

62- rasm.

E

max

---

135

g- nurlànish  hàm  råntgån  nurlàri  kàbi

elåktrîmàgnit  to‘lqinlàrdir.  Ulàr  faqat  hosil

bo‘lishlari và enårgiyalàri bilàn bir-birlàridàn

fàrq  qilàdilàr.  Àgàr  råntgån  nurlàri  îrbitàl

elåktrînlàrning g‘àlàyonlànishi và tåz elåktrîn-

làrning tîrmîzlànishining nàtijàsi bo‘lsà,  g-

nurlànish yadrîlàrning bir-birigà àylànishidà

hosil bo‘ladi.

Umumàn  îlgàndà,  yadrî  ràdiîàktiv

yemirilish  yoki  sun’iy  ràvishdà  yadrîlàrning

bir-birigà  àylànishi  nàtijàsidà  g‘àlàyonlàngàn

hîlàtgà  o‘tàdi.  U  g‘àlàyonlàngàn  hîlàtdàn

àsîsiy hîlàtgà o‘tgànidà g- nurlànish chiqàràdi. Uning enårgiyasi

bir  nåchà  kilîelåktrîn-vîltdàn,  bir  nåchà  milliîn  elåktrîn-

vîltgàchà bo‘lishi mumkin. g- nurlànish mîddàdàn o‘tgàndà uning

dàstlàbki intånsivligi ànchà kàmàyadi. Bungà sàbàb – fîtîeffåkt,

kîmptîn effåkti và elåktrîn-pîzitrîn juftligining hîsil bo‘lishi.

Fîtîeffåkt.  Biz  fîtîeffåkt  hîdisàsi  bilàn  19- §  dà  bàtàfsil

tànishgànmiz. Shuni tà’kidlàsh lîzimki, u faqat 1 ÌeV dàn kichik

enårgiyali  g- kvàntlàr  uchun  kàmàyishning  àsîsiy  qismini  tàshkil

qilàdi.