Bàrchà mîddàlàr ko‘p sînli bo‘linmàs zàrràlàrdàn àtîm

Êuchli yoki yadrîviy tà’sirlàshuv. Bu ta’sirlashuv atîm yadrîsi-

dàgi nuklînlàrning (prîtîn và nåytrîn) àlîqàsini tà’minlàydi và

yadrîni bir butun màhsulît sifàtidà sàqlàb turàdi. Àynàn uning

shàrîfàti  bilàn  mîddàlàrning  bàrqàrîrligi  tà’minlànàdi.  Êuchli

tà’sirlàshuv àtîm yadrîsining ràdiusigà tång ~10

-15

 m màsîfàdà

nàmîyon  bo‘là  bîshlàydi.  U  nuklînlàr  o‘rtàsidà  p- måzînlàr

àlmàshinuvi bilàn àmàlgà îshirilàdi.

Elåktrîmàgnit tà’sirlàshuv. Bundày tà’sirlàshuv bàrchà elåktr

zàryadigà egà zàrràlàr îràsidà màvjud. U kuchli tà’sirdàn 137 màrtà

kuchsiz. Òà’sir ràdiusi chåklànmàgàn. Elåktrîmàgnit màydîn enår-

giyasini  tàshuvchi  zàrrà  fîtîn  vîsitàsidà  àmàlgà  îshirilàdi.  U

atîmning màvjudligini tà’minlàydi. Eng batafsil o‘rgànilgàn tà’sir-

làshuv hisîblànàdi.

Êuchsiz tà’sirlàshuv. Àsîsàn elåmåntàr zàrràlàrning pàrchà-

lànishidà  nàmîyon  bo‘làdi.  b- yåmirilish,  m- yåmirilish  kuchsiz

tà’sirlàshuvgà yaõshi misîl bo‘làdi. U kuchli tà’sirdàn 10

14

 màrtà

kuchsiz bo‘lib, îràliq bîzînlàri (z, w) vîsitàsidà àmàlgà îshirilàdi.

38-§.

---

144