Bàrchà mîddàlàr ko‘p sînli bo‘linmàs zàrràlàrdàn àtîm

Ìîddà và màydînning bir-birigà àylànishi. Elåktrînning o‘z

àntizàrràsi  –  pîzitrîn  bilàn  uchràshuvi  ulàrning  elåktrîmàgnit

nurlànish kvàntigà àylànishigà và enårgiya àjràlishigà îlib kålàdi.

Bu hîdisà ànnigilatsiya dåyilàdi:

e

-

 + e

+

® 2g.

Nàfàqàt elåktrîn và pîzitrîn, bàlki bàrchà zàrràlàr hàm o‘z

àntizàrràlàri bilàn uchràshgàndà ànnigilatsiyagà kirishàdi. Bîsh-

qàchà àytgàndà, ulàr elåktrîmàgnit màydîn kvàntlàrigà (fîtîn-

làrgà) àylànàdi.

Ushbu  holda  ànnigilatsiya  so‘zi  unchà  qulày  tànlànmàgàn.

Chunki u lîtinchà «yo‘qîlish» dågàn mà’nîni ànglàtàdi. Àslidà

esà zàrrà và àntizàrrà uchràshgàndà håch qàndày yo‘qîlish ro‘y

bårmàydi. Bàrchà sàqlànish qînunlàri to‘là bàjàrilàdi. Ìàtåriya

mîddà ko‘rinishidàn elåktrîmàgnit màydîn kvàntlàri ko‘rinishigà

o‘tàdi, õîlîs.

Àgàr mîddàning elåktrîmàgnit màydîn kvàntlàrigà àylànish

jàràyoni ro‘y bårsà, undà tåskàrisi, màydîn kvàntlàrining mîddàgà

àylànish  jàràyoni  hàm  ro‘y  bårmàydimi,  dågàn  sàvîl  tug‘ilàdi.

Àlbàttà, ro‘y båràdi. Umumàn îlgàndà, biz bu jàràyon bilàn tànish-

miz (35- § gà qàràng). Enårgiyasi elåktrîn và pîzitrînning tinchlik-

dàgi enårgiyalàri yigindisidàn kàttà bo‘lgàn g- kvànt E

g

 > 2m

0

c

2

 =

= 1,02 MeV yadrîning yonidàn o‘tgànidà elåktrîn-pîzitrîn juftli-

gigà àylànishi mumkin:

g ® e

-

 + e

+

.

---

142

Elåktrîn-pîzitrîn  juftligining  pàydî  bo‘lishi  và  ulàrning

ànnigilatsiyasi màtåriyaning ikki shàkli (mîddà và màydîn) o‘zàrî

bir-birigà àylànishlàrini ko‘rsàtàdi.