Bufer sistemalar va ularning ahamiyati. Reja: Kirish
Eng ko’p ishlatiladigan buffer aralashmalar quyidagilar
Download 0.54 Mb. Pdf ko'rish
|
MM
Eng ko’p ishlatiladigan buffer aralashmalar quyidagilar;
Aralashmani ng nomi Tarkibi рН 1.Formiatli. Chumoli kislota НСООН bilan natriy formiat НСООNa aralashmasi. 3,8 2.Benzoatli. Benzol kislota С 6 Н 5 СООН bilan natriy benzoat С 6 Н 5 ООNa aralashmasi. 4,2 3.Asetatli. Sirka kislota СН 3 СООН bilan natriy asetat СН 3 СОО Na aralashmasi. 4,8 4.Ammoniyli. Ammiak NH 4 ОН bilan ammoniy xlorid NH 4 Cl aralashmasi. 9,2 5.Fosfatli. Natriy digidrofosfat NaH 2 РО 4 bilan natriy gidrofosfat Na 2 НРО 4 aralashmasi. 6,6 Yuqоridagi kеltirilgan ma’lumоtlardan kеlib chiqqan hоlda amaliyotda buf еr sistemalartarkibidagi kuchsiz kislоta va uning tuzi, kuchsiz asоs va unin g tuzi kоntsеntratsini maqbul tarzda o’zgartirib, kеrakli pH qiymatiga ega bo’lgan bufеr sistemalar hоsil qilish mumkin. Bufer sistemalarning vodorod ko’rsatkichi bir necha xil usullarda o’lchanishi mumkin: kolorimetrik, konduktometrik va potensiametrik. Potensiametrik usulda pHni elektrodlardan biri (indikator bo’lib xizmat qiluvchi) vodorod ionlariga nisbatan qaytar bo’lgan, ikkinchisi esa o’rganilayotgan sistemaning xossalariga bog’liq bo’lmagan o’zgarmas potensialga ega bo’lgan galvanik element yordamida aniqlanadi. Demak, bufer sistema ma`lum miqdorgacha kislota yoki ishqor qo’shilganda ham o’zining pH qiymatini saqlab qoladi. Bufer sistemalardan analizda foydalanishda quyidagilarni hisobga olish kerak: 1. Har qanday bufer sistema kislota yoki ishqor qo’shilganda pH ning doimiyligini saqlab turuvchi muayyan bufer sig’imiga ega bo’ladi. 2. Bufer sistemadagi komponentlarning konsentrasiyasi qancha katta bo’lsa, bufer sig’imi shuncha katta bo’ladi. Masalan: 1 l HCI yoki ishqor 1 l ammoniyli bufer sistemaga qo’shilganda, o’zgargan pH ning qiymati quyidagi jadvalda keltirilgan. Qo’shilgan NaOH mol/l Ammiakli bufer sistema рН n Qo’shilgan HCl mol/l Ammiakli bufer sistema рН n 0,1 n 1 n 0,1 n 1 n 0,01 0,10 1.00 9,33 11,12 13,65 0,25 9,33 9,72 0,01 0,10 1,00 9,16 5,12 0,35 9,24 9,16 4,62 3. Tarkibida bir hil konsentrasiyali kuchsiz kislota va uning tuzi yoki kuchsiz asos va uning tuzi bo’lgan sistemaning bufer sig’imi eng yuqori bo’ladi. 4. Bufer sistemaga kislota yoki ishqor qo’shilgan sari sistemaning pH o’zgarishiga turg’unligi kamayib boradi. Masalan: 1 l 0,1 n asetatli bufer sistemaga HCI yoki NaOH qo’shilganda рН ning (o’rtacha) o’zgarishi quyidagicha bo’ladi: 0,00 - 0,02 mol HCI yoki NaOH - 0,085 рН birligi 0,02 - 0,05 mоl HCI yoki NaOH - 0,10 рН birligi 0,05 - 0,10 mоl HCI yoki NaOH - 0,28 рН birligi Kimyoviy analizda ishlatiladigan bufer sistemalarning pH qiymatini nazariy hisoblash mumkin. Bufer sistemalar kimyoviy analizda keng ishlatiladi, ayniqsa, reaksiyani aniq bir pH qiymatida olib borishda. Masalan: 1) ammiakli bufer sistema (NH 4 OH + NH 4 Cl, pH = 9,2) II guruh kationlarini guruh reagenti ta`sirida cho’ktirishda; 2) Ba Download 0.54 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling