Бугунги мавзу: 1-mavzu. Ekonometrik modellashtirishning nazariy asoslari

---

Бугунги мавзу: 
1-mavzu. Ekonometrik modellashtirishning nazariy asoslari 
1. Iqtisodiy tizimlar va jarayonlarning murakkabligi. Iqtisodiyotni 
ekonometrik modellashtirish zarurligi. 
2. Ekonometrik model, stoxastik model, statik model va dinamik modellar 
to’g’risida tushuncha. Ekonometrik modellarni yaratish shartlari. 
3. Ekonometrik modellarning statistik bazasi. Bozor munosabatlari sharoitida 
iqtisodiy ko’rsatkichlarning tahlili va prognozida ekonometrik modellardan 
foydalanish.
4. Ekonometrik modellashtirish. Ekonometrik modellardagi o’zgaruvchilar. 
Ekonometrik tenglamalar tizimi. Aniq iqtisodiy obyektlar. 
Bog’lanishlarni iqtisodiy talqin qilish. Bog’liq va bog’liq bo’lmagan 
o’zgaruvchilar. Ekonometrik modellashtirish 
Tayanch iboralar: ekonometrik bilimlar, 
model, modellashtirish, iqtisodiy model, modellashtirishning zarurligi, modellashtirish 
bosqichlari 
 
1.1
Iqtisodiy tizimlar va jarayonlarning murakkabligi. Iqtisodiyotni 
ekonometrik modellashtirish zarurligi. 
Ekonometrik bilimlar iqtisodiy nazariya, iqtisodiy matematika, iqtisodiy statistika, 
ehtimollar nazariyasi va matematik statistika kabi fanlarning o’zaro bog’liqligi va rivojlanishining 
natijasi sifatida ajralib chiqkan va shakllangan. 
Ekonometrika o’zining predmeti, maqsadi va tadqiqot masalalarini shakllantiradi. Shu 
bilan birga ekonometrikaning mazmuni, uning tarkibi va qo’llanilish sohasi yuqorida keltirilgan 
fanlar bilan doimo aloqada bo’ladi.
1
Ekonometrikaning boshqa fanlar bilan o’zaro aloqasi quyidagilarda namoyon bo’ladi. 
Ekonometrika 
Boshqa fanlar 
Iqtisodiy 
hodisalar 
miqdoriy 
xarakteristikalar 
nuqtai 
nazaridan 
o’rganiladi. 
Iqtisodiy 
qonunlarning 
amaldagi 
jarayonlarga mos kelishi tekshiriladi. 
Iqtisodiy nazariya.Iqtisodiy hodisalarning 
sifat jihatlari o’rganiladi. 
Matematikiqtisodiyot.Iqtisodiy 
qonunlarning 
ifodasi 
matematik 
modellar 
shaklida olinadi. 
1
Gujarati D.N. Basic Econometrics. McGraw-Hill, 4
th
edition, 2003 (Gu),Inc.p. 7 

---

Iqtisodiy 
statistikaning 
instrumentariylari iqtisodiy o’zaro aloqalarni 
tahlil qilish va bashorat qilish uchun 
qo’llaniladi. 
Iqtisodiy ko’rsatkichlarning katta qismi 
tasodifiy xarakterga ega bo’lganligi uchun 
matematik 
statistikaning 
apparatidan 
foydalaniladi. 
Iqtisodiy statistika.
Iqtisodiy ma’lumotlar ko’rgazmali shaklda 
namoyish etish uchun to’planadi va qayta 
ishlanadi 
Matematik statistika. Tadqiqot maqsadidan 
kelib chiqib, ma’lumotlarni tahlil qilish usullari 
ishlab chiqiladi.