Бухоро юқори технологиялар муҳандислик-техника институти

Topshiriqni bajarish uchun qabul qildim: ______________________________

7. 
   Raxbar: ______________________________
   

BUXORO – 2023 y.
Mundarija
Kirish
«Tizimli dasturiy ta`minot» fani O’zbekiston Respublikasi ta`lim tog`risidagi qonunda ko`rsatilgan malakali mutahassislarni tayyorlash milliy ta`lim tizimini rivojlantirish bo’yicha muhim masalalarni echishda katta axamiyat kasb etadi.
Mazkur fan zamonaviy elektron hisoblash mashinalarining tizimli dasturiy ta`minotini o’rgangan holda, uni jamiyatning turli sohalarida samarali qo’llash muammolari bilan shug’ullanadi.
Fan tarkibida hisoblash tizimining dasturiy ta`minoti, uni tashkil etish, boshqarish asoslari va undan amaliyotda foydalanish masalalarini o’rganish ko’zda tutilgan.
Tizimli dasturiy ta`minot tarkibiga hisoblash tizimini boshqaruvchi dasturlar, xizmatchi dasturlar, dasturlash tizimlari va operatsion tizimlar kiradi. Hozirgi vaqtga kelib esa, ushbu yuqorida keltirilgan dasturlarni o’z sohasida qo’llamayotgan mutahassisni topish mumkin emas. Demak, ushbu dasturlardan foydalanish ko’nikmasiga ega bo’lish nafaqat ushbu sohada xizmat qilayotgan mutahassislar uchun, balki, jamiyatimizdagi barcha soha mutahassislari uchun zarur hisoblanadi.
Tizimli dasturiy ta`minotining asosiy funktsiyalari
Reja:

1. 
   Tizimli dasturiy ta`minot nima?
   
2. 
   Tizimli dasturiy ta`minotning tuzilishi
   
3. 
   Operatsion tizimlar
   

Tizimli dasturiy ta`minot nima?
Jahon texnik adabiyotlarida tizimli dasturiy ta`minot termini kompyuterning texnik vositalarini birgalikda ishlatuvchi, barcha uchun umumiy hisoblangan dasturlar va dasturlar kompleksi hisoblanadi va yangi dasturlarni yaratishni avtomatlashtirish uchun ham va mavjud dasturlarni bajarishni tashkil etish uchun qo’llaniladi.
Tizimli dasturiy ta`minotning tuzilishi
Shu nuqtai nazardan tizimli dasturiy ta`minotni quyidagi 5 guruhga ajratish mumkin:

1. 
   Operatsion tizimlar (OT)
   
2. 
   Fayllarni boshqarish tizimlari (FBT)
   
3. 
   Dasturiy vositalar va foydalanuvchini OT bilan o’zaro ta`siri uchun qobiq interfeyslar
   
4. 
   Dasturlash tizimlari
   
5. 
   Utilitalar
   

Bu guruhlarni ko’rib o’tamiz:

1. 
   OT deganda boshqariluvchi va qayta ishlovchi dasturlar kompleksi tushunilib, qaysiki, bir tomondan kompyuter apparaturasi va foydalanuvchi vazifalari o’rtasida interfeys sifatida qatnashsa boshqa tomondan hisoblash tizimi resurslarini yanada effektiv ishlatish va ishonchli hisoblashlarni tashkil etish uchun mo’ljallangan. Amaliy dasturiy ta`minotning ixtiyoriy komponenti OT boshqaruvi ostida ishlaydi. 1-rasmda hisoblash tizimi dasturiy ta`minoti umumiy tuzilishi keltirilgan.