13-Matematik modellashtirish asoslari. Statistik ma'lumotlarni qayta ishlashda maxsus dasturlar kompleksi

---

13-Matematik modellashtirish asoslari. Statistik ma'lumotlarni qayta 
ishlashda maxsus dasturlar kompleksi (MATLAB, MATHCAD) 
Reja: 
1.Mathlab, MathCad dasturlari misolida statik va dinamik modellarni amalga 
oshirish.
2.Mathlab, MathCad tzimlari tarkibida dasturlash. 
Hozirgi vaqtga kelib, «Matlab» 800dan ortiq funksiya va modellar 
kutubxonasini tashkil qiladi. Ish jarayonidagi birgina muammo, qo‘yilgan masakani 
yechish uchun kerak bo‘ladigan funksiya va modellarni tez qidirib topishdadir. 
Matematik modellashtirish doirasida «Matlab» kompyuter texnologiyasining barcha 
zamonaviy yutuqlarini to‘liq ishlatish imkonini beradi, shu qatori vizuallashtirish va 
kattaliklarning 
audifikatsiya(ovozli) 
vositalarini 
ishlatish. 
Internet 
orqali 
kattaliklarni almashtirish imkoniyati ham mavjud. Bulardan tashqari, foydalanuvchi 
«Matlab» vositalarining imkoniyatlari orqali yechilayotgan masala talabiga va 
o‘zining ta’biga qarab shaxsiy grafik interfeys yaratishi mumkin. Ilmiy va texnika 
sohasining mutaxassislariga paketda ishlash yengil bo‘lishi uchun funksiya 
kutubxonasi bo‘limlarga bo‘lingan. Umumiy o‘ziga xos harakterli model va 
funksiyalar «Matlab» paketi asosiy yadrosi tarkibiga kiradi. Aniq sohafa xos model 
va funksiyalar kengaytirilgan paket(Toolboxes) tarkibiga kiritilgan. Shunday qilib, 
«Matlab» birinchi navbatda matematik modellashtirish vositasidit. U ilm va 
texnikaning barcha ko‘zga ko‘ringan sohalarida analiz va sintez nuqtai nazaridan 
tadqiqot ishlarini olib borishni ta’minlaydi. Bunda paket tuzilishi model yaratishdagi 
ikkita asosiy bo‘lgan analitik va imitatsion yondashuvlarni samarali qo‘shish 
imkonini beradi. Matlab dasturlash tili yoki Matlab tili–ma’lumotlarni matritsa 
ko‘rinishida berilishi, hisoblash imkoniyatlari va grafik vositalarining kengligi 
nuqtai nazaridan olganda, yuqori darajali algoritmik til hisoblanadi. Shu o‘rinda, 
Matlab tili faqat Matlab muhitida dasturlar yaratish va ishlatish uchun xizmat qiladi. 
Foydalanuvchilarni Matlabda yaratiladigan barcha dasturlari diskda saqlanadi va m 
kengaytmaga ega, shu sababli ular m-fayllar deyiladi. m-fayllar ikki turga bo‘linadi: 
function va script m-fayllardir. m–fayllar yaratishda Matlab tilining quyidagi 

---

qoidalariga amal qilinishi lozim: o‘zgaruvchilar e’lon qilinmaydi, metkalar 
ishlatilmaydi, shartsiz o‘tish operatori go to ishlatilmaydi, dastur tugallanganligi 
qayd qilinmaydi.