13-Matematik modellashtirish asoslari. Statistik ma'lumotlarni qayta ishlashda maxsus dasturlar kompleksi

M-fayllar bilan ishlash quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
Asosiy (script-fayl) va qism dastur (function-fayl)larni ishlab chiqish; Matlabda 
M-fayllarni yaratish, tahrirlash va saqlash; 
M-fayllarni ishga tushirish; M-fayllarni sozlash. 
MatLab tizimining tili matematik hisoblashlarni dasturlash sohasida har qanday 
mavjud yuqori darajadagi universal dasturlash tillaridan boyroqdir. U hozirgi vaqtda 
mavjud bo‘lgan deyarli hamma dasturlash vositalarini amalga oshiradi, jumladan, 
ob’yektga-mo‘ljallangan va vizual dasturlashni ham. Umuman olganda, MatLab 
tizimidan foydalanish tajribali dasturlovchilar uchun o‘z fikrlari va oyalarini amalga 
oshirish uchun cheksiz imkoniyatlar beradi. MatLab installyatsiyasi vaqtida tizim va 
jarayonlarni visual modellashtirish paketi—Simulinkni o‘rnatish mumkin. Yangi 
model yaratish uchun
piktogrammasini sichqoncha yordamida belgilang yoki simulink buyrug’ini 
tanlang. Ekranda ikkita oyna hosil bo‘ladi. Birinchi oynada kutubxonadan model 
tanlash, ikkinchisidan esa tuzumning umumiy modelini yig’ish uchun g’ishtchalar 
tanlanadi. 
Source (Manba) piktogrammasini faollashtirib manba kutubxonasini ochish 

---

mumkin. Mos kutubxonalarni ochib va tanlangan modelni tizim modellarini yaratish 
oynasiga sudrab,real tizim modelini yig’ish mumkin. So‘ngra, modelni ishga 
tushirib yechim olinadi. Sozlash jarayonida tizimni ishlash vaqtini, uechish usulini 
va boshqa parametrlarni tanlash mumkin. 
Simulink buyrug’i. 
Uni yig’ish uchun quyidagi modellar kutubxonasi kerak bo‘ladi: 
Source|Step, 
Sinks|Scope, 
Linear|TransferFcnvaLinear|Sum. 
Bu 
elementar 
modellarni Simulink tahrirlash oynasiga sudrab, tizimga mos ravishda boshlang’ich 
parametrlar o‘zgartiriladi va saqlanadi. 
Tahrirlash oynasi. 
Olingan natijani MatLab sahnasida ishlatish uchun Connections|Out 
komponentasini qo‘shish kerak. Natijada o‘zgaruvchilar bilan ishlash imkoniyati 
beriladi. Bu portga tushadigan kattaliklarni MatLab doirasida ishlatish mumkin 
bo‘ladi. Modelni ishga tushirish uchun sim buyrug’ini kerakli parametrlari bilan 
terish lozim(HELP SIM ni terish orqali to‘liq ma’lumot olish mumkin).