Bu yerda bolaning ajralmas birligi haqida gapirish mumkin va kattalarsiz bola hech narsa emas.Bolaning hayoti va faoliyati go’yo unga g’amxo’rlik qilayotgan kattalarning hayoti va faoliyatiga to’qilgan. Umuman olganda bu qulaylik holati va bu qulaylikning markaziy elements kattalardir. . D.B Elkonin ta’kidlaganidek,so’rg’ich va tebranish ersatz bo’lib , kattalar o’rnini bosadi,bolaga:”hammasi tinch”,”hammasi joyida”,Men shu yerdaman .Bir qarashda ,harakatlarning rivojlanishi o’z o’zidan sodir bo’ladigan jarayon kabi ko’rinadi. Darhaqiqat ,hayotning birinchi yilidagi bolaga biror narsa o’rgatish qiyin bo’lib tuyiladi,ammo bu noto’g’ri fikrdir.D.B Elkoninning aytishicha ,bir kishi uzoq vaqt oldin hayotning birinchi yilidagi bolalar uchun dasturlashtirilgan ta’limni o’ylab topgan. Bu o’yinchoqlar bo’lib ,ularda bolaning yordami bilan bajarishi kerak bo’lgan harakatlar dasturlashtirilgan.Bolani o’yinchoqlar bilan manipulyatsiya qilish yashirin kooperativ faoliyatdir.Bu yerda kattalar to’g’ridan-to’g’ri emas ,balki bilvosita,xuddi o’yinchoqlar dasturlashtirilgandek. . Shunday qilib D.B Elkonin ijro etuvchi qismga nisbatan orientatsiyaning ilg’or rivojlanishining qonuniyligini nafaqat funksional,balki psixikaning yoshga bog’liq rivojlanishida ham ta’sir qiladi,deb taklif qildi:bolaning rivojlanish jarayonida birinchi navbatda faoliyatning motivatsion tomoni o’zlashtirildi,keyin ESA operatsion –texnik tomoni.Rivojlanishning harakatlantiruvchi kuchlari bola faoliyatning motivation va ob’ektiv tomonlarini o’zlashtirish jarayonida yuzaga keladigan qarama-qarshilik bilan bog’liq .D.B Elkonin L.S Vigotskiyning g’oyalarini ijobiy rivojlantirdi Vigoyskiy bolada nafaqat kognitiv balki shaxsning motivatsion-talab sohasining shakllanishi bolalar dunyosi va ob'ektlar dunyosi ING rivojlanishini tushuntiradi,bolaning o’z o’zini harakat qilish mexanizmini ochib beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
