Buxoro davlat pedagogika instituti mustaqil ta'lim yo’nalish: Geografiya va iqtisodiy bilim asoslari (1gib-21S)

D.B Elkoninning tasnifi yetakchi faoliyat nazariyasiga,har qaysi rivojlanish pallasida

faoliyatning biror turi ustunlik qilishi

mumkinligiga asoslanadi.Yetakchi faoliyatning inson shaxs sifatida kamol topishidagi roli

nazariyaning negzini tashkil qiladi.

.

.

Elkonin bolalikdagi psixologik yosh ketma ketligini quyidahichabtaqdim etadi:

• Neonatal inqiroz

Go’daklik(2oy-1 yil)-kattalar bilan bevosita hissiy muloqot

• Bir yillik inqiroz

Ertayosh (1-3 yosh)-vosita ob’ekt(ob’ekt-manipulyatsiya)faoliyati

• Uch yillik inqiroz

Maktabgacha yoshdagi(3-7 yosh)-rolli o’yin

• Yetti yillik inqiroz

Kichik maktab yoshi(8-12 yosh)-ta’lim faoliyati

• Inqiroz 11-12 yil

O’smirlik(12-15 yosh)-tengdoshlari bilan shaxsiy muloqot

• Inqiroz 15 yil

Bir yetakchi faoliyati boshqasi bilan almashtirilganda(maktabgacha yoshdagi o’yin faoliyati boshqa

Yetakchi o’yin faoliyati bilan almashtirilganda-boshlang’ich maktab yoshiga xos bo’lgan o’quv

Faoliyati bilan) inqiroz.

.

Mazmuniga ko’ra munosabatlar inqirozlari (3 yosh va 11 yil) va dunyoqarash inqirozlari (1 yosh va 7 yil)farqlanadi.Har bir inson harakatida ikki tomonni ajratish mumkin: ikki qism –indokativ va ijro etuvchi.

Orientatsiya bosqichi bajarishdan oldin Faoliyatda ikkita bosqichi ajratish mumkin-motivatsion va operation,ular notekis rivojlanadi va har bir yosh davrida faoliyatning alohida jihatining rivojlanish sur’ati o’zgaradi.

.

D.B Elkonin bolani ajralmas shaxs sifatida ko’rib uning atrofidagi dunyoni faol ravishda o’rgandi:ob’ektlar dunyosi va odamlar dunyosi .Shunday qilib ikkita munosabatlar tizimi mavjud:bola narsa va bola katta.Biroq muayyan jismoniy xususiyatlarga ega bo’lgan narsa undan foydalanishning ijtimoiy jihatdan rivojlangan usullarini ham o’z ichiga oladi.Shunday qilib narsa ijtimoiy ob’ekt bo’lib ,bola kattalar yordamida o’rganoshi kerak bo’lgan harakatlardir.