Buxoro davlat pedagogika instituti mustaqil ta'lim yo’nalish: Geografiya va iqtisodiy bilim asoslari (1gib-21S)

Voyaga yetgan odam bolaga nafaqatvshaxs sifatida ,balki ma’lum bir jamiyatning vakili sifatida namoyon bo’ladi,ijtimoiy rollar munosabatlar,motivlar,harakat stereotiplari ,shu jumladan tarbiya stereotiplari.shuning uchun kattalar ijtimoiy kattalardir.Bolaning “bola-ijtimoiy ob’ekt”va “bola-ijtimoiy kattalar”tizimlaridagi faoliyati uning shaxsiyati shakllanadigan yagona jarayonlardir.

.

Biroq “bola ob’ekt”va “bola kattalar “tozimlarini o’zlashtirishning yagona jarayonida tashkil etuvchi, ma’lum bir yoshdagi yetakchi faoliyat doirasida tizimlardan biri ustun mavqega ega bo’lib , birinchi o’ringa chiqadi.

Binobarin bir-birini almashtiradigan yetakchi faoliyatlar asosan”bola ob’ekt “va “bola kattalar “tozimlarining ketma ket almashinishini belgilaydi.

Yosh rivojlanishini davrlashtirish D.B Elkonin bola o’z rivojlanishining har bir nuqtasiga odam-inson munosabatlar tizimidan o’rganganlari bilan odam-ob’ekt tizimidan o’rganganlari o’rtasidagi ma’lum bir nomuvofiqlik bilan yaqinlashadi.Aynan shu nomuvofiqlik eng katta miqyosga ega bo’lgan daqiqalar inqiroz deb ataladi.Shundan keyin oldingi davrda orqada qolgan tomoning rivojlanishinsodir bo’ladiLekin har bir tomon boshqasining rivojlanishini tayyorlaydi .

.

Psixik rivojlanish jarayonlarining davriyligi haqidagi gipotezaning nazariy va amaliy ahamiyati nimada?

Birinchidan bu davrlashtirish intellectual(kognitiv) rivojlanish va shaxsning ijtimoiy shaxs sifatida shakllanishi o’rtasidagi munosabatni ko’rsatadi.

Ikkinchidan bu gipoteza aqliy rivojlanish jarayonini chiziqli emas ,balki ko’tarilgan spiralda ketayotgan deb hisoblash imkonini beradi.

Uchinchidan,u alohida davrlar o’rtasidagi mavjud bog’lanishlarni o’rganishga ,har qanday oldingi davrning keyinchi Dave boshlanishi uchun funksional ahamiyatini aniqlashga yo’l ochadi.

To’rtinchidan ,gipoteza psixik taraqqiyotning shunday davr va bosqichlarga bo’linishida qaratilgan bo’lib ,bu inson taraqqiyotining ichki qonuniyatlariga mo’s keladi.