Buxoro davlat universiteti axborot texnologiyalari fakulteti

/home katalog ierarxiyasini lokal katalog /speedy.home ga montirlaydi. Ikkinchi va uchinchi qatorda keltirilgan komandada -o ro funksiyasi faqat o'qish (read only) huquqi bilan montirlaydi. nosuid funksiyasi bajariladigan (executable) huquqi bilan montirlab beradi.
Kataloglar ierarxiyasini montirlash. Montirlash nuqtasini yaratishda mount utilitasidan foydalanadi. Shuning bilan birgalikda mount komandasi bilan birga qo'shimcha ishaltiladigan qo'shimcha komandalar ham ishlatiladiladi.
NFS ni server qismini sozlash. Birinchi navbatda, NFS server qismini o'rnatib olishimiz kerak bo'ladi. O'rnatish uchun quyidagilarni ketma-ket bajarib boramiz.
Quyidagi paketlarni o'rnatib olamiz:

• 
  nfs-utils
  
• 
  system-config- nfs
  

Tizim ko'pfoydalanuvchili rejimga o'tganida NFS chaqirib ishaltish uchun
chkconfig ni ishga tushirib qo'yishimiz kerak.
# /sbin/chkconfig nfs on
NFS ni ishga tushirish:
# /sbin/service nfs star
NFS serverini system-config-nfs komandasi yordamida sozlash. NFS serveri sozlanmalari oynasini ochish uchun system-config-nfs komandasini bajargan holda yoki asosiy menyudan System/Administration/Server settings/NFS ni tanlab ochish mumkin (6-rasm).


6-rasm
Ushbu oyna orqali NFS serveridagi barcha sozlanmalarni sozlash hamda
/etc/export faylini generatsiya qilish mumkin. system-config-nfs utilitasi NFS orqali qaysi kataloglar umumiy va qaysilarini umumiy foydalanishga qo'yish kerakligini ta'minlab beradi. Har bir export ierarxiyasi resurs deb ataladi. Resurslarni umumiy foydalanishga qo'yish uchun qurilmalar panelida Add tugmasini bosib, resursni ko'rsatib o'tamiz. Agar resursni o'zgartirmoqchi bo'lsak, o'zgartirilmoqchi bo'lgan resurs tanlanib, qurilmalar panelidan Properties tugmasini bosib o'zgartiramiz.
NFS ning resurslar oynasi uchta qismdan iborat. Asosiy, umumiy va foydalanuvchilar ruxsatidan iborat (7-rasm). Asosiy oynada umumiy foydalanishga qo'yilishi kerak bo'lgan resurs ildiz katalogi ko'rsatiladi, undan keyin foydalanishi mumkin bo'lgan foydalanuvchilar host nomi yoki IP adresi yoziladi va umumiy foydalanishga qo'yilgan resursga nisbatan qanday huquq borligi ko'rsatiladi.
7-rasm.

/etc/exports: eksport qlinuvchi kataloglar ierarxiyasi. /etc/exports faylida NFS klient tomonidan montirlandigan kataloglar ierarxiyasi ro'yhati keltiriladi, bu fayl NFS serverini sozlashni amalga oshiradigan yagona fayl hisoblanadi. Export fayli quyidagi aspektlarni nazorat qiladi:

• 
  qaysi klient serverdagi fayllarga murojaat qilishi mumkinligi;
  
• 
  serverdagi qaysi katalog ierarxiyasiga, har bir klient murojaat qilishi mumkinligi;
  
• 
  qanday holatda har bir klient har bir katalog ierarxiyasiga murojaat qilishi mumkinligi;
  
• 
  qanday tarzda foydalanuvchilarning nomi serverda tasvirlanishi;
  
• 
  NFS ning boshqa parametrlari;
  

Quyida har bir qatorning export faylida ko'rinishi tasvirlangan:
export-point client1 (option )[client2 (option)...]
export-point da export qilinayotgan katalog ierarxiyasi ildiz katalogi yo'li ko'rsatiladi, client -n da bir yoki bir nechta yoki bir qancha klientlarning nomi yoki IP addresi keltiriladi, ular bo'sh joy (spaces) bilan ajratilib ko'rsatiladi. system- config-nfs komandasi yordamida ham export qilinadigan kataloglar ierarxiyasini tahrirlash mumkin. Quyidagi misolda exports faylda, grapening /home katalogi ichidagi faylga nisbatan o'qish va yozish (read and write) huquqi berilganligi, speedy ga faqat o'qish (read only) huquqi berilganligi ifodalangan.
# cat /etc/exports
/home grape(rw,no_subtree_check)
/home speedy(ro,no_subtree_check)
Biz faylga nisbatan huquqni faqat tizimdagi bir foydalanuchiga IP adresini ko'rsatgan holda ham oshirish mumkin.
# cat /etc/exports
/home grape(rw,sync) 192.168.0.22(rw,sync)