Buxoro davlat universiteti ijtimoiy- iqtisodiy fakulteti psixologiya ta

Uslubiy ko'rsatmalar 
Mashg'ulotda  ikkita  mashqning  gimnastika  devorida  bajarilishi  tufayli 
bolalarni  unga  yaqin  qulay  joyga  o'tkazishni  o'ylab  chiqish  kerak  bo'ladi.  Zalga 
kirgan  bolalarni  tarbiyachi  devor  ostida  bolalar  zalga  ko'ndalang  yotqizilgan 
kanat  ustidan  hatlab  qarama-qarshi  devor  tomon  yuradilar.  So'ngra  butun  guruh 
o'girilib mashq takrorlanadi. 
Shundan  keyin,  tarbiyachi  bolalarni  qo'liga  bayroqchalar  berib,  doiraga 
turg'izadi.  Kattalar  ham  bayroqchalar  bilan  doiraga  turadilar.  Bayroqchali 
harakatlar  shu  turdagi  predmetsiz  harakatlardan  biroz  farq  qiladi.  Masalan, 
mashg'ulotga  bolalar  mashq  davomida  lat  yeyishlari  mumkin  harakatlarni  kiritib 
bo'lmaydi.  Bayroqchalar  bilan  bajarilgan  mashqdan  so'ng  tarbiyachi  ularni 
yig'ishtirib  olib,  bolalarni  stullariga  o'tqazadi.Gimnastika  devoriga  chiqish 
mashqlarini  bir  vaqtda  to'rtta  bola  bajaradi.  Kerakli  harakat  faolligi  va  mo'ljal 
olish malakasini kamligi tufayli bolalar noto'g'ri oyoq qo'yishlari, qo'llarini qo'yib 

---

100
 
 
yuborishlari  mumkin.  Shuning  uchun  ularni  diqqat  bilan  nazorat  qilish  lozim. 
Bolalarni  yuqoriga  tirmashish  imkoniyatlarini  cheklamaslik  maqsadga  muvofiq 
bo'ladi  (gimnastika  devorining  balandligi  2  metrdan  oshmaydi).  Shuningdek, 
bolalarni  reykalarni  qoldirmasdan  yuqoriga  chiqish  va  pastga  tushishga,  qo'llar 
bilan  to'g'ri  ushlashga,  shoshilmaslikka  o'rgatib  borish  kerak.  Balandlikdan 
qo'rqmaslik  va  erkin  harakatlanish  malakalarini  rivojlantiri  lozim.  Bu  mashqdan 
keyin  tarbiyachi  bolalarga  pastki  reykalarda  yon  tarafga  harakatlanish  mashqini 
to'g'ri  bajarishni  ko'rsatadi.  Oyoqlar  bilan  pastki  reykaga  chiqib,  ko'krak 
balandligidagi  reykani  qo'llari  bilan  ushlaydi.  Oyoqlari  bilan  yon  tomonga  tekis, 
mayda qadamchalar tashlab, harakatlanadi. 
Namoyishdan so'ng tarbiyachi ikki bolani turg'izib, devor oldiga olib keladi. 
Birinchi  bolalarning  tayyorlik  darajasi  yuqori  bo'lib  (guruhga  nisbatan), 
tarbiyachi  harakatlarini  iloji  boricha  to'g'ri  bajarsalar  maqsadga  muvofiq  bo'ladi. 
Kattalar  bolalar  bir-birlariga  halaqit  bermasliklari  uchun  ular  orasidagi  masofani 
nazorat qilib boradilar. Hamma bir martadan mashqni bajaradi. Aksariyat bolalar 
uchun  bu  harakat  oldiniga  qiyin  tuyuladi.  Bolalar  xatolarini  tuzatib  borish, 
ko'maklashish maqsadida doimo ular oldida turish lozim. Birinchi juftlik mashqni 
yakunlash  vaqtida  ikkinchisi  uni  bajarishga  kirishadi.Tokchadagi  koptoklarni 
savatga  tashish  mashqi  8-mashg'ulotdagidek  o'tqaziladi.  Tokcha  va  savat 
orasidagi masofa 4 metr. Mashqda kichkina koptoklar ishlatiladi. Ovoz signallari 
asosida  mashqni  ikkitadan  yugurib  bajariladi.  Koptokni  savatga  tashlagach, 
bolalar  joylariga  o'tiradilar,  keyingi  juftlik  tayyorgarlik  ko'radi.Har  bir  bola 
mashqni  ikki  martadan  takrorlagach,  tarbiyachi  guruhni  ketma-ket  tarzda,  bir 
qator  qilib  saflaydi.  So'ngra  oldinga  o'tib,  baraban  sadosi  ostida  zal  bo'ylab  ikki 
marta  yurib  chiqadilar.  Shundan  keyin  tarbiyachi  bolalarni  zal  devori  oldida 
joylashtirib, zal bo'ylab yugurishga tayyorlaydi. 
13-Mashg'ulot  
Mashg'ulot  maqsadi:  bolalarda  harakatni  bajarishga  o'rgatish,  bolalarda 
harakat ko'nikmalarini shakllantirish, bolalarda lug'at boyligini kengaytirish. 
Jihozlar: arqon, taxta, savat, 2-3 ta o'rtacha koptok, gilam poyondoz. 

---

101
 
 
Lug'at: tashlang, dumalating, emaklang.