Buxoro davlat universiteti pedagogika instituti

UNUTMANG
! Ba’zan bu birikmalarning ayrimlari -lar ko‘plik 
qo‘shimchasini 
qabul 
qiladi. 
M.: 
ko‘p 
odam 
+lar, hamma bola+lar. 
• 
Ko‘plikning bunday ifodalanishi leksik-sintaktik hamda 
morfologik usul sanaladi. 
3. Ot oldidan takroriy ot (qator-qator parta, rasta-rasta do‘kon), 
takroriy sifat (baland-baland bino, katta-katta mashina) va takroriy 
hamda juft son (o‘n-o‘n beshta kitob, ming-ming abituriyent)lar 
kelib ko‘plikni ifodalaydi. 
ESLATMA
! Ba’zan bu birliklar ham ko‘plik qo‘shimchasini qabul 
qiladi. M.: baland-baland bino+lar, rasta-rasta do‘kon+lar. 
• 
Yuqorida ta’kidlanganidek, ko‘plikning bunday ifodalanishi 
leksik-sintaktik va morfologik usul deb yuritiladi. 
4. Ayrim juft otlar ko‘plik, jamlash, umumlashtirish ma’nosida 
keladi. M.: qozon-tovoq, qavm-qarindosh, qo‘ni-qo‘shni. 
 

---

53 
Ko‘plik qo‘shimchasining semantik– uslubiy ma’no qirralari 
 
Ko‘plik qo‘shimchasi semantik xususiayatiga ko‘ra ko‘p 
ma’nolidir. U o‘z ma’nosidan tashqari quyidagi uslubiy ma’nolarda 
kela oladi. 
1. Atoqli otlar – shaxs nomlariga qo‘shilib, o‘ziga xos uslubiy 
ma’nolarni ifodalaydi. ( Atoqli otlarga qaralsin). 
2. Geografik joy nomlariga qo‘shilsa, keng geografik hudud 
ma’nosini ifodalaydi. M.: Samarqandlarni ko‘rgim keladi. 
3. Inson organizmining yakka ta’na a’zolariga qo‘shilsa, 
ta’kidlash ma’nosini ifodalaydi. M.: Bosh+lar+im og‘riyapti.