Buxoro davlat universiteti pedagogika instituti

UNUTMANG!
I shaxs birlikdagi men olmoshi mutlaqo 
koʻplikni qabul qilmaydi!
Koʻplik qoʻshimchasi kishilik olmoshlariga qoʻshilsa, quyidagi 
holat kuzatiladi: 
A. 
Sen 
olmoshiga qoʻshilganda, tinglovchilarga nisbatan 
hurmatsizlik, kamsitish ma’nosini ifodalaydi. M.: Senlar, odam 
aytganini qachon qilasanlar. 
B. U kishilik olmoshiga qoʻshilganda: a) koʻplik ifodalanadi. 
Qaldirg’ochlar chiroyli, u/lar bahorning darakchilaridir. b) hurmat 
ma’nosini ifodalaydi: Onam oʻqituvchi. Ular hozir nafaqada.

---

116 
C. Biz, siz olmoshlariga koʻplik qoʻshimchasi qoʻshilsa, ma’no 
ta’kidlanadi. M.: Assalom aleykum, biz/lar keldik… 
• Kishilik olmoshlari soʻz yasovchi qoʻshimchalarni qabul qilib, 
soʻz yasalish uchun asos boʻladi. M.: 
1. Ot yasovchilarni qabul qiladi: men/lik. 
2. Sifat yasovchilarni qabul qiladi: men/bop, sen/bop. 
3. Fe’l yasovchilarni qabul qiladi: sen/siramoq, siz/lamoq, 
men/simoq. 
4. Ravish yasovchilarni qabul qiladi: sen/cha (ishlaydi) 
 
Kishilik olmoshlarining uslubiy ma’nolari 
Matnlarda kishilik olmoshlarining uslubiy ma’nolari bilan 
bog’liq jihatlari borki, shu masalaga toʻxtalib oʻtsak. Ba’zan matn va 
nutq jarayonida koʻplik shaklidagi biz, siz, ular birlik ma’nosida 
ham qoʻllaniladi. Biz birlik ma’nosida qoʻllanganda, kamtarlik, 
bajargan ishida oʻzini ta’kidlamaslik ma’nosini ifodalaydi. M.: 
Mening uyim oʻrniga – Bizning uyimiz. Men g’olib chiqdim oʻrniga 
– Biz g’olib chiqdik. Ba’zan biz olmoshi matnda manmanlik,