Hajm-o‘lchov sifatlari – predmetning hajmi, vazni, o‘lchovi va
shakli bilan bog‘liq belgisini bildiruvchi sifatlardir.
ESLATMA
! Darsliklarda sifatning shakl-ko‘rinish ma’no turi
hamda hajm-o‘lchov bildiruvchi sifatlar bitta qilib berilgan.
A. Shakl-ko‘rinish bildiruvchi sifatlar: adil, dumaloq, do‘ng,
egri, yassi, uzunchoq, qiyshiq, to‘garak, tekis, jingala, do‘mboq,
do‘ndiq, qabariq, lo‘nda, lo‘ppi, miqti, silliq, g‘adir-budir, sharsimon,
cho‘zinchoq.
B. Hajm-o‘lchov bildiruvchi sifatlar: azim, bepoyon, keng, tor,
uzun, yirik, hayhotday, jajji, jimitday, ixcham, mayday, mitti,
muazzam, mo‘jaz, katta, kichik, og‘ir, yengil, vazmin, so‘ngsiz,
tubsiz, teng, ulkan, ulug‘, chuqur.
Hovli tor, devorlari baland, xuddi kattakon hovuzga o‘xshar,
buning ham to‘rtdan birini ayvon egallagan edi.
Eslatma. Bu sifatlar ish-harakatning belgisini ifodalamaydi.
Makon-zamon sifatlari – o‘rin va vaqtga nisbatan belgini
bildiradigan sifatlardir. Ular: bahorgi, bugungi, bulturgi, yuqorigi,
quyi (qavat), to‘ng‘ich, o‘rtancha, kenja (farzand), qishki, tonggi,
ertalabgi, kuzgi, kechki, keyingi, avvalgi, ertangi, dastlabki, ilk, sobiq,
tungi, chetki.
Rang-tus belgisini bildiruvchi sifatlar – narsalarning rang-
tusinin bildiradigan sifatlardir. Ular: oq, qora, qizil, yashil, ko‘k, sariq,
zangori, alvon (rang-barang), go‘los (to‘q jigarrang), gungurt (qora-
sariq), moviy, nofarmon, ol (qizil), oq-qora, pushti (och qizil),
jigarrang, kulrang, novvotrang, rang-barang, targ‘il, ola, chipor, ola-
chipor, shafaqrang, zarg‘aldoq, mosh-guruch (soqol. Otdan ko‘chgan),
tillarang, gunafsharang.
Eslatma. Bu sifatlar ish-harakatning belgisini ifodalamaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
