Buxoro davlat universiteti texnologik va professional

 
ТАЛАБАЛАР ИЖОДКОРЛИК ҚОБИЛИЯТЛАРИНИ 
РИВОЖЛАНТИРИШДА РОБОТОТЕХНИКА КУРСЛАРИНИНГ 
АҲАМИЯТИ 
Давлат Явқочдиев 
BuхDU 1-bosqich mаgistranti
 
Мамлакатимизнинг иқтисодий ва ижтимоий юксалтиришга қаратилган 
талайгина янгиланишлар кундан-кун ҳаётимизга тадбиқ этилмоқда. Халқ 
хўжалигининг барча соҳаларига замонавий технологиялар жорий қилиняпти. 
Хусусан ишлаб чиқариш корхоналарида компьютер дастурлари билан 
бошқариладиган дастгоҳлар ҳақида эшитганмиз. Инсон ҳаёти учун ҳавфли 
ёки оғир бўлган соҳаларда ҳам компьютерга асосланган роботлардан 
фойдаланилади. Атом электростанциялари ёки кимёвий корхоналарда ҳам 
уларни учратиш мумкин. 
“Робототехника ва электрон ўйинчоқлар” тўгараги ўқувчиларга илм-
фан 
сирларидан 
ҳамда 
билимлар 
дунёсининг 
ғаройиботларидан 
фойдаланишга ўргатиш, ўқувчиларда ижодий фикрлаш қобилиятларини 
яратишга ёрдам бериш ва электрон ўйинчоқларни ва янги роботларни ўзлари 
мукаммал ярата олиш, уларнинг чизмаларини чизиш техникаси, роботлар ва 

---

242 
электрон ўйинчоқларнинг тузулишини, ички деталлари ҳамда уларнинг 
ишлаш принципи билан таништириш ва унинг содда моделини ясашдан 
иборат.  
Робот моделини тайёрлаш технологияси 
Ҳар қандай моделнинг асосини чизма ташкил этади. Демак, ишни 
чизмадан бошлаш керак. Қуйида берилган робот модели деталларнинг 
чизмасини чизаётганда чизиқ ва бурчакларнинг ўлчамлари аниқ бўлиши 
керак. Ноаниқ чизилган чизма моделнинг қийшиқ чиқишига олиб келади. 
Моделни 
катталаштириш 
ёки 
кичрайтириш 
учун 
“ксерокс”дан 
фойдаланишимиз мумкин. Робот модели деталлари ватман ёки картон 
қоғозидан тайёрланади. Деталларни қоғоздан ясаш у қадар мураккаб эмас. 
Шу боис ҳам бошловчи моделистлар ҳеч қийинчиликсиз уларни тайёрлаш 
мумкин. Модел ясалаётганда, чизмалардаги инструкция ва йўлланмаларга 
қатъий риоя қилиш керак, ҳар бир модел ўзига хос тарзда ясалади. Аммо 
ясалиш принциплари деярли бир хил. Тайёр чизмани ватман ёки картон 
қоғозга қора копирка қоғоз ёрдамида ёзмайдиган шарикли ручка билан чизиб 
туширилади. Сўнг модел чизмасини ўткир қайчи ёрдамида чизма чизиқлари 
бўйлаб эҳтиёткорлик билан қирқиб олинади. Елимланадиган ёрдамчи 
қисмлар (байроқчалар) ташқарига чиқиб қолмаслиги керак. Бу моделни 
ташқи кўринишини бузиб, мустаҳкамлигини камайтиради. Моделнинг ҳар 
бир детали алоҳида йиғиб, елимлаб бўлинганидан сўнг барча деталлар 
чизмага асосан жой-жойига маҳкамланиб елимланади. Моделнинг 
ҳаракатланмайдиган қисмлари ўз жойига мустаҳкам қилиб ўрнатилади.