Buxoro muhandilik-texnologiya instituti yuldasheva saida nem atovna sanoat korxonalarida

I C H Y A T T T n in g a so siy m a q s a d i 
- ishlab chiqarishning har qanday turini 
k o 'rsatilg an sifatli m ahsulotlar, resurslarning m uvofiq xarajatlarida va m uvofiq 
m uddatlarda ishlab chiqarishga to 'liq tayyorligiga erishish uchun zarur sharoitlam i 
yaratish.
IC H Y A TTT quyidagilam i ta ’m inlashga qaratilgan: har bir korxona, tashkilot 
uchun fan, texnika va ishlab chiqarishning ilg 'o r yutuqlariga m os keluvchi ICHTT 
usullari va vositalam ir tanlash, q o 'llash g a yagona tizim li yondashuv; ishlab 
chiqarishni 
uni 
uzluksiz takom illashtirish, 
m ukam m alroq texnikani ishlab 
chiqarishga tez qayta sozlashga yuqori darajadagi m oslashuvi; m uhandislik-texnika 
ishlar m uam m osini m exanizatsiyalashgan v a avtom atlashtirilgan holda bajarilishini 
oqilona tashkil etish, shu jum ladan ishlab chiqarish o b ’yektlari va vositalarini 
qurish, 
texnologik 
jaray o n lar 
IC H TT 
boshqarishni 
ishlab 
chiqarishni 
avtom atlashtirish; IC H TTning yuqori sam aradorligi.
IC H Y A TT T ning tuzilishi ikki omil: IC H TTning vazifaviy tarkibi va 
IC H TTning vazifalari barcha darajalarda hal etiladi v a quyidagi to 'rt vazifa 
b o 'y ich a 
guruhlarga 
ajratiladi: 
m ahsulotning 
texnologikligini 
ta ’m inlash; 
texnologik jarayonlarni 
ishlab 
chiqish; 
texnologik 
jihozlash 
vositalarini 
loyihalashtirish va tayyorlash; ICH TTni tashkil etish va boshqarish.
IC H Y A TTTning asosini quyidagilar tashkil etadi:
• ICH TT doirasining tizim li tuzilm ali tahlili;
• m ahsulotni tayyorlash va nazorat qilishning texnologik jarayonlarini 
turkum lash va standartlashtirish.
IC H Y A TTT bosqichlari:
• korxona va sohada m avjud IC H TT tizim lari tahlili;
• IC H TT ning texnik ishchi loyihasini ishlab chiqish;
• IC H TT ning ishchi loyihasini ishlab chiqish (axborot texnologiyalari, 
texnik-iqtisodiy axborotlar klassifikatorlari, ixtisoslashtirilgan ish joylari va
162

---

uchastkalari, tashkiliy hujjatlar va lavozimli q o'llanm alarni guruhli ishlab chiqish 
usullarini tashkil etish hujjatlarini ishlab chiqish).
Texnologik jaray o n lam in g sam aradorligini tahlil qilishda texnologiya 
tarkibiy qism larini unifikatsiyalash darajasiga belgilangan texnologiyada m ahsulot 
ishlab chiqarish ko'lam i va m uvofiq dasturini tanlash qonunini am alga oshirish 
sharti sifatida e ’tibor qaratish kerak.
IC H Y A TTTda hujjatlar. Texnologik hujjatlam ing yagona tizim i (TH Y A T) 
talablariga m uvofiq rasm iylashtiriladi, uning asosiy belgilanishi texnologik 
hujjatlam i rasm iylashtirish, tiklash va m uom ala qilish, unifikatsiyalash va 
standartlashtirish b o 'y ic h a yagona o 'z a ro b o g 'liq qoida v a m e’yorlarni belgilashdir. 
TH Y A T ishlab chiqarish jarayonlarini turkum lash, hujjat shakllari va ulam i 
rasm iylashtirish, m e ’yorlar va norm ativlam i ishlab chiqishni unifikatsiyalash va 
b oshqa m asalalam i k o 'z d a tutadi.
Ishlab chiqarish jarayonlarini turkum lash - har b ir tasniflangan guruh 
m ahsulotlarini ishlab chiqarishda ehtim oliy ishlab chiqarish qarorlarini sm etalash 
va tahlil qilish; texnologik vazifalar m ajm uasini bir vaqtda hal ctishda har bir 
tasniflangan guruh m ahsulotlarini ishlab chiqarishning ushbu ishlab chiqarish 
sharoitlari uchun m uvofiq nam unaviy jarayonini ishlab chiqishni o 'z ichiga oluvchi 
ishlar m ajm uasi. N am unaviy ishlab chiqarish jarayoni m ahsulotlam ing ushbu 
guruhi uchun um um iy b o 'lad i.
N am unaviy ishlab chiqarish jarayonini ikki y o 'l bilan am alga oshirish 
m um kin:
• A sos sifatida iste ’molchi uchun m uvofiq variantni tanlash talablariga 
to 'liq ro q ja v o b beruvchi aniq m ahsulotni ishlab chiqarishning am aldagi ishlab 
chiqarish jarayoniolinadi.
• Tanlash m ezonlari - taraqqiylik va oqilona izchillik yangidan ishlab 
chiqiladi (o 'tish lam in g bir qism i b ir korxonada am alda b o 'lg a n jaray o n g a boshqa 
qism i - boshqsidagiga m os keladi).