Buxoro muhandilik-texnologiya instituti yuldasheva saida nem atovna sanoat korxonalarida

ja ra yo n i yo k i ishlab chiqarish ja ra yo n i mehnat predm etlari, mehnat vositalari 
va jo n li mehnatning о ’zaro ta ’sirining natijasi bo 'lib hisoblanadi.
K orxonaning m urakkab negizi b o ’lib ishlab chiqarish jaray o n i hisoblanadiki, 
bunda xom -ashyo tayyor m ahsulotga aylanadi. D em ak, ishlab chiqarish jarayoni 
xom ashyoni tayyor m ahsulotga aylanishiga bevosita aloqador b o ’lgan jarayonlarni 
o ’z ichiga oladi. Ishlab chiqarish jarayoni insonning m ehnat predm etiga m ehnat 
vositalari ta ’siri orqali am alga oshiriladi. M ahsulot ishlab chiqarish jarayoni yoki 
ishlab chiqarish jaray o n i m ehnat predm etlari, m ehnat vositalari va jonli m ehnatning
о zaro ta ’sirining natijasi b o ’lib hisoblanadi. B u elem entlam ing birlashuvi ishlab 
chiqarishni tashkil etishni ta ’m inlaydi. Ishlab chiqarish jarayoni m ahsulot ishlab 
chxqarishda vazifasi bir xil b o ’lm agan turli jarayonlardan tashkil topadi.
87

---

J a r a y o n la r k o ‘rin ish la ri:
Ishlab chiqarish jarayonida m ehnat predm etlarini sifatiy o 'zgarishlariga olib 
keladigan jarayonlar 
a so siy ja r a y o n la r
deyiladi (sifatiy o 'zg arish lar m ehnat 
predm etlarining ichki xususiyatlari, tashqi k o 'rin ish i, shakli, hajm i va boshqalar). 
Y o r d a m c h i ja r a y o n la r
esa asosiy jarayonlam i am alga oshirishda kerakli shart 
sharoitlar yaratadi. B ularga quyidagilar m isol b o ‘la oladi: turli xildagi energiya 
ishlab chiqarish, jih o zlar rem ontini tashkil qilish va boshqalar.
T a b iiy ja r a y o n la r
- m ehnat predm etlarining jism o n iy xolatining tabiat 
kuchlari ta ’sirida o'zgaradigan jarayonlar.
X iz m a t k o ‘r sa tu v c h i 
ja r a y o n la r -a s o s iy va yordam chi ishlab chiqarishga 
m oddiy xizm at k o 'rsatuvchi jarayonlar, y a ’ni xom ashyo, m ateriallar tayyor 
m ahsulotning fazodagi o 'm in i alm ashtirish, resurslam i keyingi ishlov berish uchun 
ularni saqlash, m oddiy-texnik va energetik resurslar bilan ta ’m inlash.