Buxoro psixologiya va xorijiy tillar instituti psixologiya kafedrasi

23. Diqqatni almashtirishni o'rgatishga qaratilgan mashq.
Diqqatni almashtirishni o'rgatish uchun "Qizil-qora jadvallar" testiga asoslangan mashqlar qo'llaniladi.
Dars uchun tartib doimiy ravishda o'zgarib turadigan qora va qizil raqamlari bo'lgan jadvallardan foydalaniladi. Ish tartibi o'zgarishsiz qoladi:
1-bosqich- jadvalni ko'rib chiqing va 1 dan 12 gacha bo'lgan barcha qora raqamlarni tartibda toping;
2-bosqich- jadvalga qarang va barcha qizil raqamlarni teskari tartibda 12 dan 1 gacha toping;
3-bosqich- qora raqamlarni 1 dan 12 gacha to'g'ridan-to'g'ri tartibda va qizil raqamlarni teskari tartibda 12 dan 1 gacha qidirishingiz kerak.
Bola yuqorida tavsiya etilgan raqamlar soni bo'yicha qoniqarli natijalarga erishgandan so'ng, ularning soni birinchi navbatda 16 ga (ikkalasi ham), keyin esa 24 ga (ya'ni qora - 1 dan 24 gacha, qizil - 24 dan bittaga) oshirilishi mumkin.
Xuddi shu vazifani raqamlarni harflar bilan almashtirish orqali o'zgartirish mumkin. Masalan, qora harflar alifbo tartibida, qizil harflar esa teskari tartibda yozilishi kerak. Bu vazifa avvalgilariga qaraganda qiyinroq bo'lganligi sababli, uni bolalar raqamli variantlarni engishni o'rgangandan so'ng qo'llash tavsiya etiladi, jadvalning o'zi esa 9-16 hujayradan iborat bo'lishi kerak (ya'ni, qora harflar soni). 8 dan oshmasligi kerak, qizil soni esa - 7).
Bolalar yuqorida tavsiflangan jadvallar bilan ishlashda sezilarli muvaffaqiyatlarga erishganda, vazifa murakkablashishi mumkin.
Bolalar ularga taklif qilingan stolda qizil va qora raqamlarni navbatma-navbat topishlari va faqat shu raqamlarga mos keladigan harflarni yozishlari kerak, qizil raqamlar esa kamayish tartibida, qora raqamlar esa o'sish tartibida topilishi kerak. Birinchi taklif qilingan jadvallarda 13 dan ortiq qora juft raqamlar - harflar va 12 qizil juft raqamlar - harflar bo'lishi kerak. Ish quyidagicha davom etadi:
Qizil raqam 12, P harfini yozing, keyin qora raqam 1, B harfini yozing, keyin qizil raqam 11, I harfini yozing, qora raqam 2, H harfini yozing ...
Bolalarning muvaffaqiyatli ishi bilan juftliklar soni 24 ta qizil juft raqamlarga - harflar va 24 ta qora juft raqamlarga - harflarga ko'paytirilishi mumkin.