Buxoro viloyast xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi aniq va tabiiy fanlar ta’limi kafedrasi matematikadan iqtidorli o‘quvchilarni aniqlash va olimpiadalarga tayyorlash yo‘llari

Yechish: bu tenglamani keltirilgan kvadrat tenglamaga keltiramiz. bunda Viyet teoremasiga ko’ra tenglik o’rinli. Bulardan foydalanib ekanini topamiz. Bularga asosan hamda Viyet teoremasiga ko’ra ildizlari tenglamaning ildizlaridan marta katta bo’lgan kvadrat tenglama ko’rinishda bo’ladi.

Javob: .

30. Ildizlari tenglamaning ildizlaridan ta katta bo’lgan kvadrat tenglama tuzing.

Yechish: bunda Viyet teoremasiga ko’ra tenglik o’rinli. Bularga asosan

ekanini topamiz. Bularga asosan hamda Viyet teoremasiga ko’ra ildizlari tenglamaning ildizlaridan ta katta bo’lgan kvadrat tenglama ko’rinishda bo’ladi.

Javob: .

31. Ushbu ifodaning qiymatini toping ?

Yechish:





.

Javob: 1.

Maktabda matematika fanidan o’tkaziladigan bilimlar bellashuvi va olimpiada misollaridan namunalar

5-sinf matematika

1. Hisoblang (7511:37+97) :20-15) 7894

2. Eng katta uch xonali son va ikki xonali sonlar ayirmasini toping va bu ayirmaning eng kichik uch xonali songa bo’ling

3. 1 2 3 4 5 sonlar orasiga amal ishoralari va qavslarni shunday qo’yingki 40 soni hosil bo’lsin.

4. Hasan,Husan va Hikmat birgalikda 40 ta baliq tutishdi.Hasan Husandan 4 ta ko’p,Hikmat Husandan 6 ta kam, har birining baliqlari sonini toping.

5. Raqamlari yig’indisi 3 ga teng bo’lgan nechta uch xonali son mavjud.
6-sinf matematika

1.18 sonini qanday songa ko’paytirganda hosil bo’lgan son faqat 9 ta 2 dan tashkil topadi.

2. Hasan bir ishni 3 kunda,Husan esa shu ishni 6 kunda bajaradi.Agar ikkalasi birga ishlasa shu ishni necha kunda bajaradi.

3. Do’konga 400 kg konfet olib kelindi. Konfet ikki xil bnlib birinchi xilining bahosi 1 kglisi 987 sum ikkinchi xilining 1 kglisi 456 so’m turadi. Hamma kanfetlar sotilgach 248244 so’m kirim bo’ldi. Birinchi va ikkinchi kanfetlar necha kgdan bo’lgan.

4. Hisoblang. (751,1: 37+9,7 ) :20-15) 7,894

5. Raqamlarni yig’indisi 3ga teng bulgan barcha turt xonali sonlarni yezing.

7- sinf matematika

1. Sher bir sigirni 3 kunda buri 9 kunda tulki 18 kunda yeb tugatdi. Uch yirtqich birgalikda bir sigirni necha kunda eb tugatishadi.

2. Bir son ikkinchisidan 7 taga ko’p. Agar sonlardan kichigini 4ga kattasini 5ga bo’lsak birinchi bo’linma ikkinchisidan 2 taga ortiq bo’ladi. Shu sonlarni toping.

3. To’rtta to’gri chizik tekislikni eng ko’pi bilan necha qismga ajratadi.

4. Berilgan sonni 2ga 3ga 4ga 5ga bo’linganda 1 qoldik qoladi. Shu sonni 7ga bo’lsak necha qoldik qoladi.

5. Tomonlari 4 sm x 9 sm lik to’gri to’rtburchakdan kvadrat hosil qilish uchun uni o’zaro teng ikki bo’lakka bo’lib keyin boshqacha shaklga birlashtirildi. Bo’lish qanday amalga oshirilgan.

8- sinf matematika

1. Hisoblang. 7 (23+1 ) (26+1) (212+1)+1.

2. Olti xonali son 1 raqami bilan boshlanadi. Agar shu raqamni oxirgi uringa ko’chirsak hosil bo’lgan son dastlabki sondan 3 marta katta bo’ladi. Dastlabki sonni toping.

3. Beshta tugri chizik tekislikni eng ko’pi bilan necha qismga ajratadi.

4. Teng yonli trapetsiyaning kichik asosi yon tamoniga teng. Katta asosi yon tamonidan 2 marta katta. Trapetsiyaning o’tmas burchagi necha gradusga teng bo’ladi.

9- sinf matematika

1. Hisoblang.

2. x²-y²=21 tenglamani natural sonlarda yeching.

3. 6 ta tugri chizik tekislikni eng ko’pi bilan necha qismga ajratadi.

4. Uzunligi 5 ga teng bo’lgan balandlik asosni 9 va 15 ga teng bo’laklarga ajratadi. Uchburchakning yuzini teng ikkiga bo’luvchi va asosga perpendikulyar bo’lgan kesma uzunligini toping.

5. Biror sonning oxirgi raqami 2 ga teng. Agar shu raqamni birinchi o’ringa ko’chirsak dastlabki sondan ikki marta katta son hosil bo’ladi. Shu sonni toping.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

1. I.A. Karimov avlod - O’zbekislon taraqqiyotining poydevori». Toshkent, 1997-y.

2. S.I.Afonova Matematika va go’zallik. Toshkent. O’qituvchi, 1987 y.

3. Kolmagorov A.N. “Matematika v shkole”, 1969, №3

4. L.F.Pichurin Za stranicami uchebnika algebre, Moskva “Prosveshenie”,1990 y.

5. Yosh matematiklar ensiklopediyasi. Toshkent. 2001 y.